Ulcinj i Bar – južna obala Crne Gore
Južna obala Crne Gore – Ulcinj i Bar
Obale Ulcinja i Bara smatraju najlepšim u Crnoj Gori i verovatno najlepšim među svim crnogorskim i plažama Mediteransko-jadranskog područja. Region Ulcinja u Crnoj Gori prati svoju istoriju od preistorijskog i doba Ilira, stanovnika Indo-evropskog porekla. Grad Ulcinj, koji je još arheološki potpuno neistražen, prostire se na površini od 2,5 hektara i neki podaci govore da je sagrađen u 4. veku, na šta upućuju brojne pronađene cisterne za vodu, grobnice, kameni nameštaj i temelji crkava. Po legendi i nekim podacima su predivni stari utvrđeni grad Ulcinj osnovali Kolhinjani u 5. veku pre nove ere. Nekoliko vekova kasnije su grad osvojili Rimljani, kada dobija posebne privilegije i nezavisan status pod rimskom upravom. Tokom rimske uprave je grad Olcinium uživao poseban status opida civium romanorum, a kasnije i nezavistan grad sa statusom municipija – municipium. Zahvaljujući posebnom geografskom položaju, reljefu i blagoj klimi, grad Ulcinj je oduvek bio meta raznih osvajača i vladara. 1183. godine naselje prelazi u ruke srpskog velikog župana Stefana Nemanje, kada postaje jedan od najrazvijenijih i najznačajnijih primorskih gradova srpske srednjovekovne države, sa kovnicom novca i razvijenom trgovinom sa srednjovekovnom državom Raškom. Vladar srednjovekovne države Zete i Primorja – Đurađ Stratimirović Balšić (1385-1403) je živeo u Ulcinju i ovde je sahranjen. Čuvena utvđena Kula Balšića svedoči o vladavini ove poznate porodice. Mlečani upravljaju Ulcinjem od 1423, pod čijom vlašću ostaje do 1571. godine, kada ga osvajaju Turci. Osmanski vladari su imali upravu nad Ulcinjem do 1878. godine, kada odlukama Berlinskog kongresa, grad podpada pod Kneževinu Crne Gore. Celokupna ulcinjska tvđava je sa svih strana okružena morem i monumentalnim zidinama, koje su tokom duge i turbulentne istorije stalno bile rušene, dograđivane i obnavljane….
Stari grad Ulcinj sa svojim zaleđem, od čije lepote zastaje dah, predstavlja sredinu sa izuzetno bogatom kulturnom baštinom. Sam stari grad, tvrđava – Citadela u Ulcinju nekad je bila helenistička akropola, dok se današnji izgled vezuje za srednji vek. Unutar starog grada Ulcinja nalazi se crkva svete Marije iz 1510. godine. Ova crkva je 1639. godine pretvorena u džamiju. Nakon renoviranja ovaj objekat danas ima funkciju Zavičajnog muzeja Ulcinja. Posebno su zanimljivi nalazi antičkog postolja sa grčkim natpisom boginji Artemidi, 2 sekire iz bronzanog doba skadarsko-dalmatinskog tipa, neki jonski kapiteli izloženi u lapidarijumu i delovi crkve iz 9. veka, kao i nalazi i nasleđe iz otomanskog perioda.
Od posebnog značaja su ostaci srednjovekovnog grada Svača, 25 km severoistočno od Ulcinja, na obali Saškog jezera. Ovaj drevni grad se prvi put pominje 1067. godine i za njega važi da je imao crkava koliko godina ima dana. Na ostacima drevnog grada Svača mogu se danas uočiti temelji osam crkava. Grad Svač je potpuno porušen 1242. godine u najezdi Mongola. Od starijih istorijskih objekata u Svaču treba istaći crkvu svetog Jovana za koju stručnjaci na osnovu nalaza tvrde da je podignuta 1300. godine, a nalazi se u neposrednoj blizini ostataka grada Svača. Kraljica Jelena, žena kralja Uroša je iz Grčke dovela najbolje umetnike slikare da oslikaju unutrrašnost crkve Svetog Jovana u Svaču. Istorijski grad Svač su 1571. godine potpuno razorili Turci, uz pomoć arbanaških bašibozuka – jedinica neredovne osmanske vojske za koje je važila reputacija hrabrosti, kao i pripadnika nedisciplinovanih vojnih grupa koje su zbog bezakonja pljačkale i otimale dobra lokalnog stanovništva. Istraživački tim mr Mladena Zagarčanina je otkrio srpsku i romejsku grnčariju u istom sloju, što jasno pokazuje vekovno prisustvo Srba na ovom području.
Ada Bojana je vestačko rečno ostrvo. U 19. veku su se na ovom mestu nalazila dva mala ostrva, između kojih je potonuo brod Merito. Olupina broda i dva obližnja ostrva su godinama sakupljala rečni sediment i stvorila ovo predivno ostrvo. Ada Bojana je trouglastog oblika. Sa jedne strane je dodiruje Jadransko more, a sa druge dve strane je reka Bojana. Plaža prema moru je peskovita, 3 km duga i pravi je raj za jedrenje. Na rečnim obalama Ade Bojane su brojni restorani koji love ribu na starinski način i služe nezaboravne specijalitete.
