Smoljan
Smoljan je živopisni gradić u središtu Rodopskih planina, planinskog reljefa prosečne nadmorske visine od 1200 metara. Ovaj prelepi grad oduševljava posetioce zanimljivom kombinacijom stare i savremene arhitekture, na koju utiče veličanstveno lep, gorostasni greben Rodopskih planina koje okružuju Smojan. Smojan se nalazi 15 km od svetski poznatog zimskog centra Pamporova i 260 km južno od Sofije, a 103 km južno od Plovdiva. Opština Smoljan se graniči na jugu sa Grčkom i opštinama Devin na zapadu i opštinama Laki i Čepelare na severu i Banite na istoku.
Grad Smojan je poznat po svojoj pogatoj istoriji. Prema istorijskim podacima, ovo područje je bilo naseljeno u 2. i 1. milenijumu pre nove ere. Smoljan je nazvan po slovenskom plemenu Smoljani. Tokom Srednjeg veka je Smoljan bio pod upravom Vizantije i Buraskih carstava, a u 14. veku je ovde vladao feudalac Momčilo, pre otomanskog osvajanja. Područje Smoljana je oslobođeno 1912. godine, u Prvom svetskom ratu. Današnji grad Smoljan je osnovam 1960. godine spajanjem tri postojeća sela – Ustovo, Rajkovo i Ezerovo. Tokom turske okupacije je lokalno stanovništo Smoljana i Rodopa bilo primoravano da promeni veru, tako da je samo nekolicina preživela u planinama. Mnoštvo zanimljivih spomenika je očuvano u ovom simpatičnom gradiću. U gradu je tkođe anekoliko dobro očuvanih kuća iz perioda Nacionalnog preporoda, kao što su Mermovata, Pridasova i druge. Lučni most preko Černe Reke – Crne Reke je sagrađen u 18. veku. Rezervat Prirode Činarat predstavlja drvo staro 250 godina. Okolina Smoljana obiluje zanimljivostima, koje treba upoznati. Smoljanska jezera predstavljaju zaštićeno područje veličanstvenih pejsaža – planinska jezera okružena zimzelenom šumom, raznovrsno barsko bilje. Poznata su kao “smaragdne oči Rodopskih Planina”. Smoljanska jezera se nalaze samo 3 km od grada, i danas ih ima 7, od nekadašnjih dvadeset jezera. Čitavo područje oko Smoljana čini prirodni park šuma, livada, hotela, crkava, kapela, staza, otvorenog lifta do planine Snežanke u ski centru Pamporovo, živopisnih vertikalnih litica stena. Vodopad Smoljan je visok 20metara i nalazi se u neposrednoj okolini, jugozapadno od grada. U blizini grada Smoljana postoji 20 pećina koje posetioci mogu upoznati i istražiti. Kasnoantička i srednjovekovna tvrđava Kaleto u selu Košnica se nalazi na kupastom uzvišenju od krečnjaka, na visini od 1006 metara, koje se prostire kroz pećinu u pravcu sever-istok. Tvrđava Kaleto i njen vrh se mogu posetiti samo prethodnim prolaskom kroz pećinu. Postoje tragovi koji svedoče da je ovo mesto bilo svetilište koje je kasnije u 5. i 4. veku pre nove ere pretvoreno u utvrđenje. Kaleto tvrđava je korišćena do vizantijskog perioda u svrhu odbrane puta kroz centralnih deo Rodopa.
