Skupi – Scupi
Skupi je drevno arheološko nalazište i antički rimski grad Colonia Flavia Scupi, udaljen 3 km severno od Skopja, u blizini sela Bardovci i Zlokukani. Grad Skupi se prvi put spominje u 3. godini p.n.e. kao grad koji su osnovali Dardanci, kao glavni grad Dardanije. Grad Skupi se brzo razvija i postaje regionalni centar koji Rimljani proglašavaju za središte svoje Provincije. Colonia Flavia Scupi je nastao kao vojni logor, koji je verovatno naseljavala 5. makedonska legija /Legio V Macedonica/ i 4. skitska legija /Legio quarta Scythica/, kao bazu za osvajanje Dardanije i Mezije, čiji su veterani sagradili ovde značajno naselje, na mestu nekadašnjeg dardanskog naselja.
Rimljani su osnovali grad Scupi duž važnih magistralnih puteva koji su povezivali Egejsko more sa centralnom Evropom, Trakiju sa Jadranskim morem. Rimski veterani su ovde živeli u doba dok je vojska bila smeštena u naselju Scupi, ali se na napuštenom mestu logora naseljava lokalno stanovništvo, verovatno iz obližnjeg antičkog grada Stobija, posle odlaska vojnih legionara prema severu, radi postavljanja svog logora na Dunavu. Nekoliko vekova kasnije, po nastanku Hrišćanske Episkopije, raste i privredni i kulturni značaj grada. Iako su grad Scupi harale najezde varvarskih Gota, tokom 3. i 4. veka, na ovom mestu se razvio grad, koji je jedno vreme bio sedište imperatora Teodosija – Theodosius. Strahovit zemljotres 518. godine je potpuno uništio grad Skupi.
Danas nalazište Scupi predstavlja jedan od najvećih rimskih gradova Balkana, sa statusom kolonije. Pronađeno je oko 1000 grobova u jugoistočnom i severozapadnom delu nalazišta, u do sada istraženim nekropolama, koje potiču iz perioda između 1. i 4. veka, kao i delove antičkog mosta preko Vardara, privatna vila i hrišćanska bazilika u selu Bardovci.
