Rajačke Pimnice
Na krajnjem istoku Srbije, 20-tak kilometara južno od Negotina, neposredno nadomak srpko-bugarske granice, leže nadaleko po vinu čuvene Rajačke Pimnice rajačkog vinogorja, vinsko selo potpuno okružene prostranim vinogradima koji vekovima daju blagotvorno grozđe i vino.
“U 15. veku se u Rajac doseljava srpski narod iz Velike Hoče (Metohija) gde pokreće proizvodnju fantastičnog vina, a isto kasnije dospeva i širom Evrope i sveta. Pimnice u Rajcu su mesto gde se čuvaju vina, a danas se može provesti i lep dan ili vikend u nekima od njih…, kao i malo poznato javnosti drevno groblje prepuno stećcima sa uklesanim kukastim krstovima – svastikom, simbolima, tajnama… a potom i obližnje Mokranjske stene“. Prelepa Negotinska Krajina.
“Staro srpsko spomenje – mramori”– Rajačke Pimnice je selo u Srbiji, nadomak Negotina, gde su se doseljavali Srbi sa Kosova i Metohije u 19. veku, tokom genocida koji su nad srpskim stanovništvom u to vreme sproveli Šiptari, uz blagoslov i pomoć dobijenu iz Istanbula. Ono što danas zovemo Kosovo i Metohija nekada je podrazumevalo veću oblast, čiji je deo po volji Zapada završio u Albaniji, a Sveti Sava ju je zvao Hvosno. Srbi Hvosna su ostavili na starom groblju u Rajačkim Pimnicama mramore, isti kao što su i pre hiljadu godina podizani u Travuniji – Hercegovini i Primorju – Dalmaciji, sa solarnim simbolima, Perunovim cvetovima, krstovima, svastikama i istovetnim bordurama”. Sonja Milojević
U ovaj kraj su tokom Velike seobe Srba pod Čarnojevićem 1690. godine stigli Srbi iz vinarskog kraja Metohije, iz Orahovca i Velike Hoče. Oni su se ovde doselili, otkrivši podneblje pogodno za gajenje vinove loze koje ih je podsećalo na njihov blagorodni vinski metohijski kraj. Srbi koji su se iz Metohije doselili na područje Krajine počeli su da se bave vinogradarstvom, ponosni na tradiciju i iskustva u proizvodnji vina. Prvo su izgradili kuće od naboja i kamena i selo u kome će živeti, a u sklopu domaćinstava i podzemne vinske podrume. Shvativši vrednost blaga na brdu iznad sela Rajac odlučili su da tu stvore posebno naselje za proizvodnju vina. I tako je nastalo kameno selo vina – Rajačke pimnice.
Na području Negotinske vinske krajine Istočne Srbije, poznate po raskošnim i bogatim vinogradima iz drevnih rimskih vremena, seosko stanovništvo je, baveći se vekovima vinogradarstvom, osnivalo posebna naselja u blizini svojih stalnih prebivališta. Ova naselja su dobila naziv “pivnice” ili “pimnice“, kako vinske podrume naziva lokalno stanovništvo u negotinskom kraju. Vinski podrumi u Rajcu su korišćeni za proizvodnju vina i rakije od blagorodnog negotinskog grožđa, kao i mesto za čuvanje gotovih napitaka, jer se oduvek verovalo da kvalitetno vino mora imati mir i tisinu. Rajačke Pimnice, u svetu jedinstveni kulturno-istorijski spomenik je podignut u čast vinu i vinovoj lozi. Rajačke pimnice predstavljaju skup vinskih podruma koji pripadaju selu Rajac, smeštenom 2 km zapadno, na vrhu Belog Brega, potpuno okruženog vinogradima i vinogorjem. Celina vinskih podruma Rajačkih pimnica je gusto grupisana u spontanom nizu koji prati izgled i konfiguraciju terena. Nizovi kamenih vinskih podruma nejednake veličine, u prizemlju ili sa jednim ili dva sprata, ali istovetnog oblika i ukopane u zemlju, čine krivudave i uzane uličice Rajačkih pimnica. Čitava Negotinska krajina /područje Negotina i okoline/ raspolaže odličnim uslovima za uzgoj vinove loze, što je dalo mnoštvo vinskih podruma i vinarija tj vinskom regionu.
Monumentalni tajanstveni “grad vina” – Rajačke Pimnice, sa preko 270 rustičnih kamenih vinskih zdanja, starih duže od dva veka, centralnom fontanom i trgom posvećenim Svetom Trifunu, zaštitniku vinara i uzanim ulicama koje vode do sledećeg reda kamenih vinskih podruma, pokrivenim specifičnim krovovima, nastao je na mestu po volji majke prirode i time namenjen proizvodnji, čuvanju i nezi prirodnih rajačkih vina. Posebno su kvalitetna i dragocena crvena vina, proizvedena sa ljubavlju i brigom domaćina iz Rajca, od grožđa blagorodnog rajačkog vinogorja.
Gradnja “kuća-vinskih podruma” u Rajačkim Pimnicama je započeta u 18. veku u svrhu čuvanja vina u kamenim zdanjima – vinskim podrumima – pimnicama, koje su kasnije korišćene i za proizvodnju čuvenih vina sa područja Negotinske krajine. U skoro svakom od podruma Rajačkih Pimnica možete probati odlična raznovrsna vina, ili posetiti izložbu ručnih radova i starih zanata, ali ne zaboravite da probate čuvena crvena vina negotinskog vinogorja, proizvedena od domaćeg grožđa, uzgajanog na obližnjim, stalno osunčanim obroncima Rajca. Staro groblje u Rajcu, odnosno Rajačkim Pimnicama je takođe izuzetno zanimljivo i vredno posete, jer ćete na njemu pronaći mnoštvo veoma starih, fantastično i čudnovato isklesanih kamenih nadgrobnih spomenika – stećaka, koji su jedinstveno kulturno obeležje ovog malenog sela istočne Srbije. Pretpostavlja se da je 1540 spomenika na groblju u Rajcu podignuto vinarima koji su tu dolazili sa raznih strana sveta. Uklesani znakovi svastike na spomenicima su dokaz da je ovde u 2. i 3. veku bilo vinsko naselje. U Rajačkim pimnicama i selu Rajac ima nekoliko udobnih turističkih subjekata sa po nekoliko jednostavno uređenih soba, koji pružaju usluge smeštaja i ishrane, uz nezaboravna vina….