Park prirode Blidinje
Park prirode Blidinje, osnovan 1995. godine, nalazi se u središnjem delu visokih planina Bosne i Hercegovine, pokrivajući velika područja planina Čvrsnice, Čabulje i Vrana i opština Posušje, Tomislavgrad, Prozor-Rama i Jablanica. Prostire se na površini od 364 km2 na teritoriji tri opštine, Posušje, Tomislavgrad i Jablanica i omogućava posetiocima aktivnosti tokom čitave godine. Čvrsnica je jedna je od najviših planina Bosn i Hercegovine, smeštena u severnom delu Hercegovine, na teritorijama opstina Posušje, Jablanica i Mostar, a njen najviši vrh Pločno, 2228 m je najviši u Hercegovini. Zbog neobične lepote i prirodnog okruženja, Čvrsnica je redovno odredište planinara iz Bosne i Hercegovine, cele regije i iz inostranstva. U neposrednoj blizini Čvrnice se nalazi i nešto niža Vran-planina /2074 metara/. Stručnjaci smatraju da su hercegovačke planine Čvrsnica, Čabulja, Vran i Prenj jedan od najlepših predela Europe. Najveće naseljeno mesto u blizini je grad Jablanica sa severoistočne strane, a sa jugozapadne su Posušje i Tomislavgrad.
Središnjim delom parka prirode Blidinje dominira Dugo polje, sa Blidinjskim jezerom, koje se nalazi u jugoistočkom delu parka. Zapadnu granicu parka prirode Blidinje čini Vran planina, na jugoistoku su reka Neretva i planina Čvrsnica, a na severoistoku je reka Doljanka. Geološki, park Blidinje odlikuju karbonatne naslage nastale u sedimentnom sastavu mezozoika pre 180 miliona godina. U geomorfološkom pogledu mogu se izdvojiti četiri regije: planinski masiv Čvrsnice /2228 m/, planinski masiv Vrana /2074 m/, gorski greben zapadne Čabulje i udolina Dugog polja. Park Blidinje se nalazi na svega dva sata vožnje od Jadranskog mora i do njega se može stići iz pravca Rame, Jablanice, Tomislavgrada ili Posušja.
Najznačajnija hidrografska pojava na prostoru parka je Blidinjsko jezero, koje neki autori smatraju glacijalnog-ledničkog porekla. Nastalo je u zavali između planiniskih masiva Čvrsnice i Vrana, u manjem konkavnom udubljenju i ima odlike kraške uvale. Površina jezera Blidinje varira od 2,5 do 6 km 2, dok prosečna dubina iznosi oko 1 metar. Tokom perioda znatnog isparavanja jezero gotovo presuši. Osim padavinama, kišom i snegom, jezero Blidinje se puni bujičnim tokovima sa Vran planine, Dugog polja i Čvrsnice. Važnu ulogu u oblikovanju današnjeg izgleda reljefa imao je čovek koji je uništio veliki deo šumskog prekrivača i zatrpao brojne ponore. Prekrasni masiv Čvrsnice krasi i poseban geomorfološki rezervat Diva Grabovica, koji u okviru veličanstveno lepe celine rezervata obuhvata i kanjon reke Grabovice. Diva Grabovica je usečena duboko u masiv Čvrsnice i zatvorena poput amfiteatra sa tri strane liticama visokim 2000 metara, a za nju posetioci tvrde da je najlepši kanjon u Dinaridima. Naziv potiče od devojke Dive Luke Grabovca iz Rame koju je zaprosio osmanski beg iz Kupresa. Ona beži, ali je beg ubrzo pronalazi i prema legendi ubija. I danas je veliki broj onih koji hodočaste na njen grob, posebno mlade devojke. Velika nekropola stećaka u Dugom Polju svedoči o tome da su slovenska plemena naselila ovo područje u 7. veku i od Blidinja napravila svoj dom. Jedinstvena turistička znamenitost Parka prirode Blidinje je Hajdučka republika, osnovana 2002. godine i povećena hajduku Mijatu Tomiću, sa poznatim ugostiteljskim objektom Hajdučke vrleti. Usmena predanja i brojne pesme govore o herojstvu i sposobnostima Mijata Tomića, poreklom iz severozapadne Hercegovine.
Park Blidinje odlikuju dva tipa klime. Niži i južno istureni delovi planina Čvsrnice, Čabulje i Vrana imaju mediteransku klimu. Dolinom Neretve i njenim desnim pritokama, mediteranska klima prodire do Jablanice i dublje u unutrašnjost. Severne padine planina i viši nadomorski delovi su pod uticajem kontinentalne klime. Porastom nadmorske visine dolazi do pada temperatura i dužeg zadržavanja snežnog pokrivača. Zime su duge i hladne, sa puno snega koji pada od oktobra do maja, što veoma pogoduje razvoju zimskog turizma. Prosečna količina padavina je 1590 mm godišnje, od čega najveći deo čini sneg. Dolinu reke Drežanke od izvora do ušća u veštačko jezero na Neretvi, dele dva velika hercegovačka planinska masiva – planina Čabulja sa desne strane i planina Čvrsnica sa leve. Celo ovo područje svojim znamenitostima netaknute prirode predstavlja neprocenjivo blago.
Poslednjih deset godina je na području Blidinjske visoravni izgrađen velik broj stambenih objekata. Uglavnom su to vikendice koje vlasnici koriste tokom zime, kada radi sportsko-rekreativni centar Risovac, na 1250 metara. Skijalište se nalazi se na nadmorskoj visini od 1800 metara, u podnožju planina Vran i Čvrsnice. Iako je u funkciji tek nekoliko godina, skijalište je dobro uređeno i posetioci mogu koristiti ski lift dužine 575 metara, novi četverosed kapaciteta 1600 skijaša, kao i dečiji lift, kapaciteta 560 dece na sat. Planira se dalje uređenje skijališta i izgradnja žičare. Cena dnevne ski karte je 20 KM, a oprema se može iznajmiti za dodatnih 20 KM, što je u mnogo povoljnije u poređenju sa ski centrima Evrope.
Posetioci Parka prirode Blidinje uživaju u pešačkim turama koje vode vrhunski profesionalni i iskusni planinarski vodiči /najbolji u regionu/, vožnji brdskog bicikla, skijanju tokom zime i aktivnostima u prirodi, poseti veličanstvenog kanjona reke Grabovice i botaničko-zoološkog rezervata Masna luka u podnožju Čvrsnice, sa modernim Franjevačkim samostanom i crkvom Svetog Ilije, nekoliko izvora čiste planinske vode i raznovrsnom florom i faunom, pikniku u planinarskoj kućici, nesvakidašnjim sadržajima Hajdučke republike i nasleđa Mijata Tomića…
