Nacionalni park Pelister
Nacionalni Park Pelister je nastariji u Makedoniji i stekao je status Nacionalnog Parka 1948. godine. Nacionalni Park Pelister se nalazi na obroncima planine Babe u jugozapadnoj Makedoniji, iznad istočnih obala Prespanskog jezera, u zapadnom delu Pelagonijske ravnice, samo 7 km od grada Bitolja. Nacionalni Park Pelister obuhvata površinu od 12500 hektara planinskih padina planine Babe, na nadmorskoj visini od 700 do 2600 metara. Planina Baba se pruža u pravcu sever-jug i predstavlja granicu između Bitoljskog polja na istoku i Resenskog Polja i Prespanskog jezera na zapadu, protežući se na jugu u Grčku.
Nacionalni Park Pelister ima više planinskih vrhova iznad 2000 metara, među kojima je najviši vrh Pelister /2601 metara/. Dva lednička jezera Nacionalnog Parka Pelistera, Veliko i Malo jezero su izuzetno privlačna i nazivaju ih Pelisterske gorske oči. Veliko Pelistersko jezero leži na nadmorskoj visini od 2218 metara i jedno je od najviših jezera Makedonije. Sa Pelistera se pruža široka panorama do planine Jakupice na sevveru, do Selečke planine i vrha Kajmakčalan na istoku, do Prespanskog jezera i planina Galičice i Jablanice na severozapadu. Sa Pelistera se vidi prostrana Pelagonija i uživa u bojama Prespanskog jezera.
Flora i fauna Nacionalnog Parka Pelistera su veoma bogate i raznovrsne, među kojima su mnoge endemske biljka i divlje životinje. Najvažnija biljna vrsta je molika /Pinus peuce/, autohtona vrsta igličastog bora iz doba tercijera, koji može da doživi starost od 200 do 300 godina.
Pelister odlikuje značajno istorijsko nasleđe iz Prvog svetskog rata, sa obnovljenim rovovima, mostovima i položajima topova, koje predstavlja sećanje na Bitku za Monastir /Bitolj/ 1917. godine, tokom Solunskog fronta u Prvom svetskom ratu. Posetioci imaju predavanja “na otvorenom” o Pelisteru kao izuzetno značajnom poprištu ratnih bitaka tokom Prvog svetskog rata, posebno krajem 1916. godine i početkom 1917. godine, kada su obe zaraćene strane u ratu – Centralne sile i sile Antante pretrpele žestoke gubitke. Lokalno stanovništvo je preživelo najtežu agoniju zbog granatiranja hiljada projektila dnevno, koji su ispaljeni na grad Bitolj sa položaja na Pelisteru.
Brajčino je majušno selo smešteno u podnožju planine Babe, 6 km od Jezera Prespa, na obodu Nacionalnog Parka Pelistera i predstavlja dobar primer i primenu ekoturizma regiona Prespe. Ovo autentično makedonsko selo, koje je očuvalo svoja tradicionalna obeležja, uz bliskost sa okruženjem, uvršteno je na turističku mapu sveta sa predznakom “ekološki turizam”. Brajčino je planinsko selo na nadmorskoj visini iznad 1000 metara, koga uzmenirava samo šum reke i večernji vetar, kad zašumi kroz granje drveća. Poznato po bogatstvu penušavih izvora, bujnim, zelenim šumama, planinskim vrhovima, koji oduševljaju svojom lepotom, jabukama koje se uzgajaju na nadmorskoj visini od 1000 metara i zanosno ukusnim jagodama, koje sazrevaju krajem leta. Povremeno se čuje lavež psa, kukurika petla i zvuk klepetuše. Selo Brajčino ima oko 150 stanovnika i 100 kuća. Stočarstvo je u prošlosti bilo osnovno zanimanje, ali ga je zamenila poljoprivreda, posebno voćarstvo. Mnoge porodice sela Brajčina su se sredinom 20. veka iselile u Kanadu, Ameriku, Australiju i skandinavske zemlje.
Skriveno u podnožju planine Babe, dok ga sa jedne strane osvežava pelisterski svež vazduh, a sa druge zapljuskuje prespansko sunce, ovo selo autentične arhitekture i toplih domaćina /od onih koji su ovde ostali, jer je većina otišla u prekookeanske zemlje “trbuhom za kruhom”/. Međutim, Brajčino je i po svom položaju i po prirodim lepotama zaista nešto jedinstveno i nezaboravno. To prepoznaju sve brojniji turisti iz čitavog sveta, koji ovde dolaze da spoznaju “spoj ljudi sa kulturom i prirodom” i uživaju u mnogobrojnim blagodetima male i spokojne sredine, gde se domaćini posebno brinu o svojim gostima, kao o svojim rođenima. Prisni kontakt sa lokalnim stanovništvom i njihovo gostoprimstvo doprinose da boravak u selu Brajčinu bude jedinstveno iskustvo. Stanovnici sela Brajčina proizvode raznovrsnu hranu za svoje potrebe, ali i za prodaju na pijaci : povrće iz bašte, meso, mlečne proizvode, med, jabuke, pečurke, lekovito bilje i šumske plodove, rečnu ribu i ribu iz prespanskog jezera.
Brajčino je idealno za spoj aktivnosti u prirodi i na planini, sa uživanjem na jezeru. Prirodna staza koja vodi od sela Brajčina do Golemog Ezera /ledničkog Velikog jezera/ je glavna turistička znamenitost. Ova staza povezuje Prespansko jezero na Nacionalnim Parkom Pelisterom i omogućava posmatranje pejsaža od čije lepote zastaje dah, kao i upoznavanje sa retkim biljnim i zžvotinjskim svetom. Pešačenje traje oko 5 do 7 časova, uz planinske vodiče /koji su obavezni/ za sve posetioce koji ne poznaju teren. Doživljaji u šetnji planinom su još bogatiji uz vodicč koji podstiču znanje posetilaca ovog veličanstvenog regiona o divljem svetu medveda, vukova, divljih veprova…
Makedonija planinarenje
Ukusi Makedonije
