Melnik Bugarska
Grad Melnik se nalazi u blizini granica sa Makedonijom i Grčkom i grada Sandanskog, na jugozapadnom podnožju planine–Nacionalnog Parka Pirin. Melnik je grad na piramidalnim uzvišenjima nastalim erozijom zemljišta bogatim glinom. Okružen jedinstvenim i veličanstvenim peščanim piramidama, Melnik je očuvao atmosferu tradicionalnog šopskog načina života i kulture Bugarske, koga krase živopisne kuće pokrivene crepom, uzane kamene uličice, brojni stoletni platani, vinarije i kafanice. Jedinstvenoj atmosferi Melnika doprinosi reka Melnik koja protiče glavnom ulicom. Melnik je 1968. godine zvanično proglašen arhitektonskim rezervatom, čijih 96 građevina pripadaju spomenicima kulture Bugarske.
Prema arheološkim dokumentima, prvi stanovnici ovog područja su bili tračko pleme Medi, kojima je pripadao čuveni ustanik Spartak. Vekovima kasnije, u naselju su Rimljani ostavili trag svoje vladavine i kulturnu znamenitost koja je i danas dobro očuvana – rimski most. Sloveni koji kasnije nastanjuju krajeve oko današnjeg Melnika su dali ime mestu, po peščanim piramidama koje ga sa svih strana okružuju – reč “mel” znači “bela glina ili čalk”. Melnik je pripadao Prvom Bugarskom carstvu, tokom vladavine Kana Presijana I (836-852), kada je doživeo period velikog napretka. Melnik je 1209. godine postao glavni grad nezavisne feudalne kneževine pod vlašću Despota Aleksijusa Slava, naslednika dinasije Asena, tokom čije uprave se izuzetno privredno i kulturno razvio. Grad je nastavio svoj uspon pod vlašću Cara Ivana Asena II, zahvaljujući slobodnoj trgovini sa Dubrovnikom, u to vreme pod vlašću Mletaka. Sakriveno u naizgled neprobojnom planinskom zidu, selo Melnik je tokom 11. veka odolelo uticajima Vizantijskog carstva. Grad Melnik je bio glavni grad samoproglašenog suverenog vladara, despota Aleksija Slava, koji je upravljao ovim krajem tokom vladavine Cara Kalojana /1197-1207/ i osnovao obližnji manastir Rožen. Tokom srednjeg veka su vizantijski carevi u ovo područje proterivali velikodostojnike koji su pali u njihovu nemilost, ali je Melnik, kroz istoriju, postao jedno od najvećih naselja Balkana. U prvoj polovini 13. veka je Melnik doživeo značajne političke promene, privredni i kulturni razvoj, kada je depot Slav, potomak vladarske dinastije Asena iz Rodopa i Pirina, 1209. godine pretvorio grad u centar nezavisne feudalne kneževine. Izgradnja je doživela vrhunac, a većina ostataka i ruševina građevina današnjeg Melnika potiče iz tog perioda.
Prema postojećim arheološkim nalazima istraživanjima, stambeni delovi grada su činili uzvišenje Svetog Nikole, centar srednjovekovnog Melnika, ali su takođe postojali i u severnom podnožju. Izuzetan primer i najstarija kuća ove vrste u Bugarskoj je Boljarska Kuća, čije se ruševine vide na uzvišenju Čatala, u istočnom delu Melnika. Istaknuti srpski vlastelin Hrelja Ohmućević se u jednom momentu odmetnuo od Stefana Dušana i prišao vizantijskom caru Androniku III Paleologu /1328-1341/. Ali, kada je u leto 1342. godine srpski kralj Dušan pregovarao o savezu sa Jovanom Kantakuzinom, Hrelja je ponovo promenio stranu, odlučivši da se prikloni Stefanu Dušanu, kome je predao grad Melnik, da bi se iskupio za svoje prethodne postupke.
Otomanska invazija na Balkan tokom 14. i 15. veka je značila dugi period slabljenja regiona, ali je Melnik očuvao i zadržao svog status uspešnog grada tokom 17. i 18. veka, u vreme Narodnog Preporoda, zahvaljujući proizvodnji duvana i vina, koji su bili izvozni proizvodi, uglavnom za Englesku i Austriju. Tokom tog perioda je Melnik takođe predstavljao centar zanatstva, posebno veštih majstora koji su ukrašavali crkve i izrađivali jedinstveni duborez. Mnoge škole i crkve u Bugarskoj su sagrađene u Melniku tokom tog perioda.
Melnik je oslobodila carska Ruska Armija tokom Rusko-turskog rata 1877-1878, godine, ali je Berlinskim mirom ponovo pripao Otomanskom carstvu. Grad Melnik je bio centar kaze u sandžaku Serez, pokrajine Selanik do 1912. godine. Tokom Prvog svetskog rata Melnik je konačno oslobođen i još jednom postao deo Bugarske. Krajem 18. veka, Melnik je imao 1300 kuća, 72 crkve i oko 20000 stanovnika, ali je uništen u velikom požaru. Od tada je naselje više puta obnavljano, te danas broji samo oko 400 stanovnika, što je blizu brojna koji je imao početkom 20. veka, kada su ga uglavnom činili Grci, Bugari, Turci, Vlasi i Romi.
Krajem Drugog svetkog rata, 1913. godine, Grci su napustili Melnik, po hitnom nalogu grčkih vlasti, koji je izdat kada se ispostavilo da će Melnik ostati bugarski grad. Nabavljeni su automobili i prikolice kojima su Grci poneli sve svoje stvari u Demir Hisar – Sidirokasto. Nalog je izvršen u Nevrokopu, gde je upotrebljena prisila radi iseljavanja grčkog stanovništva. Ovim nalogom je sva roba bugarskih trgovina u Melniku, koja je pripadala Tenelku Hadžijanevu i Konstantinu Potačevu – oduzeta. Male bugarske trgovine i privatne kuće su opljačkali lokalni meštani. Sa druge strane su Grci popalili bugarska sela kroz koja su prolazili, ostavivši neoštećene jedino male zaseoke u planinama. Izbeglice iz Melnika su uglavnom naselile Sidirokastro, te manji broj grad Ser i Solun.
Grad Melnik je najmanji grad Bugarske, ali izuzetno zanimljiv, te ga smatraju najlepšim gradom orijentalnog stila na Balkanu. Često broj turista i posetilaca premaši broj stanovnika Melnika – 230 stanovnika. Grad Melnik je poznat po svojim drevnim kućama i bogatoj arhitekturi, legendarsnoj istoriji, veličanstvenoj prirodi, čudnim kamenim formacijama i opojnom ukusu vina. Kaldrmisane uličice Melnika, uskih dvorišta i u belo okrečenih kamenih kuća, sa drvenim gredama, privlače pažnju besciljnih posmatrača, garantujući zanosan doživljaj. Grad Melnik je proglašen kulturno-istorijskom znamenitošću i gradom-muzejem. Klima Melnika je pogodna za lečenje plućnih i bubrežnih bolesti, kao i reumatska oboljenja. U Melniku se održava međunarodni folklorni festival.
Grad Melnik je bio poznati proizvođač vina od 1346. godine i time drevni vinski centar. Vina iz Melnika su veoma poštovana na tržištu Soluna. Čuvena vina iz Melnika su ovde doneta u antičko doba iz Sirije. Vinston Čerčil je godišnje naručivao 500 litara čuvenog vina iz Melnika.
Znamenitosti : grad Melnik je sam po sebi znamenitost, sa belim kućicama, načičkanim jedna do druge, među jedinstvenim peščanim oblicima, poznatim kao piramide iz Melnika. Tvrđavu Despota Slava, sagradio je despot Slav, sin sestre cara Kalojana u 13. veku na vrhu svetog brda iznad Melnika. Ovde se mogu videti ostaci manastira Svetog Zona i Svetog Nikole,kao i ostaci manjih kapela. U Melniku je najčuvenija Kordopulova Kuća, najveća građevina na Balkanu iz perioda Nacionalnog preporoda. U njoj je izložba vinara Melnika, smeštena u dubokom tunelu u obliku stene, sa ogromnim bačvama u kojima se čuvaju vina. Posetioci Melnika su dobrodošli da probaju odlično vino i tradicionalne specijalitete u brojnim autentičnim mehanama i restoranima. U Melniku postoji dosta hotela i prenoćišta koji pružaju smeštaj posetiocima, veoma uspešno oponašajući stara dobra vremena. Gradski muzej Melnika se nalazi u Pašinoj Kući. Roženski manastir je udaljen samo 6 km od grada, putem izvanredne lepote, koji prolazi pored piramida Melnika.
