Maramureš drvene crkve
Podruje Maramureša se nalazi na krajnjem severozapadu Rumunije i obuhvata nekoliko područja rečnih dolina Karpatskog zagorja. Područje Maramureša obuhvata jugoistorčni deo Rumunije, okrug Chioar u južnom delu i područja Codru jugozapadnog dela Rumunije. Raznovrstan reljef od rečnih dolina do vrhova planina je uticao na odlike ljudskih staništa, koja variraju od raštrkanih seoskih domaćinstava do ukrupljenih i povezanih domaćinstava. Maramureš je veliki etnografski muzej na otvorenom i istorijsko područje Rumunije na koje je verovatno najmanje uticala savremena civilizacija. Živopisna arhitektura i način života pravoslavnih seoskih područja Rumunije se posebno ogleda u dobro očuvanim tradicionalnim selima Maramureša. Tradicionalna zanimanja i zanati, kao što je tkanje, duborez, slikanje na drvetu i staklu se uspešno čuvaju, primenjuju i prenose u Maramurešu sa generacije na generaciju.
Region Maramureša je izuzetno zanimljiv po kulturnom pravoslavnom nasleđu jedinstvenih drvenih crkava u selima Berbesti, Barsana, Bogdan Voda, Botiza, Budesti, Calinesti, Desesti, Giulesti, Harnicesti, Ieud, Plopis, Poienile Izei, Rogoz, Sugatag i Surdesti. Intenzivna tradicija građenja drvenih crkava širom Istočne Evrope, od Karelije i severne Rusije do područja Jadrana je posebno je izražena u Maramurešu, gde se nalazi najveći broj najlepše izrađenih drvenih crkava, izuzetno solidne strukture, iako su izgrađene bez i jednog eksera! Drvene crkve Maramureša predstavljaju prekrasan spoj osnovnih arhitektonskih verskih elemenata istočne i zapadne Evrope, tačnije spoj vizantijske osnove i gotskih oblika, izvedenih prema autohtonoj arhitekturi. Konstrukcije crkava u Maramurešu su od drveta, a njihovi izuzetno visoki tornjevi odlično odgovaraju prekrasnom ambijentu i okolini koja ih okružuje. Maramureš drvene crkve predstavljaju raznovrsne pravoslavne oblike i veštine koje su primenjene u ovim uzanim, visokim drvenim građevinama, sa karakteristično visokim i zašiljenim drvenim vrhovima i krovovima na zapadnom delu građevina, ali i vrhovima sa jednim ili dva krovna tornja, koji su potpuno pokriveni šindrom. Ovim stilom gradnje crkava u Maramurešu je na jedinstven način predstavljena seoska arhitektura i graditeljstvo pravoslavnog kulturnog pejsaža i običaja u ovom planinskom području severne Rumunije. Drvene crkve u Maramurešu su jedinstvene po obliku i ukrašavanju, od kojih osam drvenih crkava u Barsani, Budesti, Desesti, Ieudu, Plopisu, Rogozu i Surdesti, pripadaju UNESCO svetskom kulturnom nasleđu.
Posebno visoki krovovi i visoki, uzani i zašiljeni zvonici se često zajednički opisuju kao gotski stil Maramureša. Osnovni materijal od koga su crkve Maramureša sagrađene je lokalni hrast, koji je očuvano postojane elemente do danas, odolevajući vremenskim uslovima. Unutrašnje zidove crkve u Maramurešu su oslikali lokalni umetnici, predstavivši biblijske scene, ujedno sa ambijentom i sadržajima bliskim selu. Većina svetinja Maramureša potiču ia 17. i 18. veka, dok su neke i starije. Najstarija drvena crkva u Maramurešu je Crkva na brdu u Ieudu, izgrađena 1364. godine, po nekim istraživačima.
U području Maramureša postoje različiti običaji vezani za tradicionalna jela. Na primer, na praznik Cveti – nedelju dana pre Uskrsa, žene Maramureša pripremaju i peku male hlabove-pogače za svakog člana porodice. Ovaj hleb zovu pogača cvet, a veruje se da svakom ko ga jede ovog dana će sresti svoje rođake u raju. Tokom božićne večere i novogodišnjih praznika u Maramurešu, svi članovi porodice moraju da pojedu bar jednu pihtiju iz velikog suda u kome su pripremljeni delovi svinjskog mesa, posebno svinjske glave, što donosi sreću.
