Manastir Svetog Joakima Osogovskog
Osogovske planine obuhvataju područje severoistočne Makedonije, gradove Krivu Palanku na severu, opštine Delčevo i Kočani na jugu, Probištip i Kratovo na zapadu i teritoriju Bugarske na istoku. Najviši vrh Osogovskih planina je Ruen /2252 metara/, na samoj granici Makedonije i Bugarske. Manastir Svetog Joakima Osogovskog, koga smatraju jednim od najlepših manastira u Makedoniji, skriven je u tišini vrletnih Osogovskih planina i gustih šuma, na nadmorskoj visini do 825 metara, u malom selu Babin Dol, do koga vodi krivudavi put.
Prepodobni Joakim se u drugoj polovini 11. veka /kao i čuveni hrišćanski isposnici – svetitelji Balkana, Jovan Rilski, Prohor Pčinjski i Gavril Lesnovski/, podvizivao na mestu Sarandopor, što znači četrdeset dolina, u udaljenoj pećini Osogovskih planina, gde je oko 1105. godine i umro. Manastira Svetog Joakima Osogovskog je po nazivu čitavog područja poznat i kao manastir Sarandopor. U vreme vladavine vizantijskog cara Manojla Komnina je uspomena na Svetog Joakima veoma poštovana, kada monah Teodor gradi malenu crkvu posvećenu Rođenju Svete Bogorodice, u koju donosi mošti sveca. Osnova osogovske crkve je upisani krst, sa kalotama i osmostranim tamburom, na mestu gde se spajaju krstovi. Od najstarijeg sloja fresaka manastira Svetog Joakima Osogovskog očuvani su samo ornamentalni fragmenti na severnoj strani oltara. Manastir Svetog Joakima Osogovskog se prvi put pominje u vreme vlasti bugarskog cara Kalojana /1196 – 1207/. 1330. godine ga je obnovio srpski kralj Stefan Dečanski, koji je boravio u manastiru pre čuvene Bitke u Velbuždu – današnjem Ćustendilu. Turski sultan Mehmed II je pre svog vojnog pohoda na Bosnu takođe boravio u manastiru Svetog Joakima Osogovskog.
Katastrofalni zemljotres 1585. godine je oštetio objekte manastira Svetog Joakima Osogovskog, koji su obnovljeni uz materijalnu pomoć Rusije. Oko 1762. godine se osogovski manastir našao u teškim prilikama, kada je nestao deo svetih moštiju Joakima Osogovskog. Turski vlasti su zabranjivale obnovu i slobodno proslavljanje hrišćanskih praznika. Velika manastirska crkva, posvećena Svetom Joakimu Osogovskom je monumentalna trobrodna kamena građevina sa 12 kupola /sedam malih i 5 većih kupola/, koju su 1847. godine, uz veliku materijalnu pomoć Stefana Mladenova iz Krive Palanke, od tesanog kamena izgradili majstori Andreja Damjanova – Zografskog. Svete mošti Joakima Osogovskog se danas nalaze desno od ulaza u crkvu. Kameni nadgrobni spomenici okružuju crkvu manastira Svetog Joakima Osogovskog. Impresivne freske je oslikao Dimitar Andonov Papradiški i potiču iz novijeg vremena /1932 i 1933. godine/. Jedna od najvažnijih fresaka manastira Svetog Joakima Osogovskog je “Beseda Svetog Pavla”, na kojoj je umetnik vešto prikazao neznabožačke elemente. Na ovoj vrhunskoj fresci blista tradicionalna nošnja iz Krive Palanke u svojoj lepoti i rustičnosti. Druge freske osogovskog manastira prikazuju srpske kraljeve, vladare i svetitelje : na južnom zidu su naslikani portreti Svetog cara Uroša, Svetog cara Lazara, Svetog kralja Milutina i Svetog Stefana Dečanskog, a na severnom zidu su likovi Svetog Nikodima – srpskog arhiepiskopa i Svetog Stefana Prvovenčanog. Ikonostas manastira Svetog Joakim Osogovskog ima dve vredne ikone, koje je najverovatnije naslikao Hristo Dimitrov, iz Samokovske škole. Pored crkve se nalazi izvor koji vernici smatraju lekovitim.
Manastir Joakima Osogovskog raspolaže sa više konaka za smeštaj gostiju, ukupnog kapaciteta preko 120 kreveta i 6 apartmana, sa centralnim grejanjem za udoban boravak u zimskim uslovima. U okviru osogovskog manastirskog kompleksa je i restoran sa 40 mesta, koji nudi dobar izbor ukusne hrane i dobru uslugu. Sala za seminare ima 80 mesta, te u okviru manastirske celine Svetog Joakima Osogovrskog u prirodnom i duhovnom ambijentu, pruža odlične uslove za raznovrsne skupove i događaje, ukoliko aktivnosti ne ometaju duhovni život ovog mesta molitve.
