Manastir Svetog Đorđa Temska
Manastir Temsku, sa crkvom posvećenom Svetom velikomučeniku Đorđu, sagradio je, po narodnom predanju, sestrić cara Dušana iz porodice Dejanović, u drugoj polovini 16. veka. Manastir Temska je nazvan po ruševinama starog grada Temca iz 11. veka, koji se nalazio u neposrednoj blizini.
Osnova hrama manastira Svetog Đorđa Temska je u obliku trikonhosa, sa polukružnom oltarskom apsidom i nižim osmostranim kubetom koje nose lukovi. 1654. godine nad pripratom crkve manastira Svetog Đorđa je, umesto drvene konstrukcije, ozidan svod u priprati, na čijem spoljnom zidu je pod tremom oslikan vrlo kvalitetan živopis. Crkva manastira Svetog Đorđa Temska je malih dimenzija, zidana belutkom i lomljenim kamenom, prekrivena kamenim pločama. U crkvi manastira Svetog Đorđa Temska je živopis iz 1567. i 1654. godine, koji su radili srpski zografi, sa predstavama pustinjaka, ratnika, svetitelja i legendama o životu Svetog Đorđa.
Posebnu arhitektonsku vrednost manastirske celine Temske predstavlja monumentalni konak iz 18. veka, kakav ne postoji ni u jednom srpskom manastiru i predstavlja autentičan stil gradnje podneblja jugoistočne Srbije. Celinu manastira Svetog Đorđa odlikuju drugi manastirski objekti stičnog arhitektonskog stila i prekrasna bašta bogata zelenilom i cvećem koja ih okružuje. 1699. godine je iguman Partenije obnovio manastir Svetog Đorđa i sagradio česmu koja i danas postoji. U periodu od 17. do 19. veka je manastir Svetog Đorđa Temska bio značajni duhovni i kulturni centar regiona jugoistočne Srbije, u čijem konaku je u 19. veku radila manastirska škola, kao jedina obrazovna institucija regiona. Iza manastirske crkve Svetog Đorđa se nalazi spomenik Kapetanu Milutinu Karanoviću, junaku koji je decembra 1877. godine poginuo pri oslobađanju Pirota i gornjeg Ponišavlja od viševekovne turske okupacije. Po svojoj arhitekturi, manastir Svetog Đorđa u Temskoj veoma podseća na manastir Svetog Jovana Bogoslova Poganovo, u dolini reke Jerme. U manastiru Svetog Đorđa u Temskoj se po tradicionalnim receptima, od lekovitih biljaka Stare Planine spravljaju melemi koji pomažu u lečenju određenih kožnih bolesti – ekceme, psorijazu, dermatite, neurodermatite, atopijske dermatite, kožne alergijem akne, opekotine, ujed insekata, žive rane, hemoroide, vene, alopeciju, upale sinusa i ušiju. Za savet oko primene ovih prirodnih melema je potrebna lična poseta manastira Svetog Đorđa, za čiju najavu uvek rado pomažemo. Manastir Svetog Ðorđa u Temskoj se nalazi na desetak kilometara severno od Pirota, na samom ulazu u kanjon reke Temštice, 2 km od sela Temska, na putu koji iz Pirota, preko Stare Planine vodi prema Kalni i Knjaževcu.
