Manastir Svetog Đorđa Polog

Pološki manastir – manastir Svetog Đorđa Polog se nalazi u jugoistočnoj Makedoniji, između Mariova i Tikveša, 20 km jugozapadno od Kavadarca, u podnožju planine Višesnice. Manastir Sveti Đorđe Polog je značajni spomenik kulture iz polovine 14. veka, bogato ukrašen freskama, izuzetne vrednosti. Do manastira Polog se može stići čamcem preko veštačkog Tikveškog jezera, jer se ova srpska srednjovekovna svetinja danas nalazi u potpuno usamljenom i vrlo teško pristupačnom području, na prekrasnoj levoj obali jezera Tikveš. Uživanje u jedinstvenom duhovno-istraživačkom iskustvu i prilazu manastiru Svetog Đorđa Polog je moguće sa tri mesta : branom u blizini sela Vozarci, iz sela Resave u blizini Kamenog Dola, ali i iz Kamenice, blizu sela Begnište.

Manastir Svetog Đorđa Polog se danas nalazi u usamljenom i nepristupačnom području, ali se u prošlosti uzdizao visoko nad kanjonom Crne reke. Postojeća prekrasna crkva manastira Polog u selu Pološkom, za čije podizanje i oslikavanje je zaslužna monahinja Marija, majka Jovana Dragušina, brata od tetke kralja Dušana, kao usamljeni predstavnik svoga slavnog istorijskog doba, danas sa ponosom čuva neprocenjivu srednjovekovnu umetnost iz doba Cara Dušana. 1333. godine je kralj Dušan u Pologu izdao povelju Dubrovniku kojom mu ustupa celo primorje od Stona do Dubrovnika, uz obavezu isplate 8000 perpera i kasniji godišnji tribut srpskim vladarima od 500 perpera.

Pretpostavlja se da crkva manastira Svetog Đorđa Pološki, posvećena Svetom Đorđu, potiče iz 9. veka, budući da je njena arhitektura slična arhitektonskom stilu crkava u Ohridu. Prema najnovijim istraživanjima, izgradnja manastirske pološke crkve je započela pre 1340. godine, a crkva je oslikana od 1343. do 1345. godine. Pološka crkva Svetog Đorđa je sagrađena od kamena i cigle i čine je vizantijske odlike – centralni brod i priprata, osmostrana kupola i spoljna trostrana apsida. Unutrašnjost crkve manastira Svetog Đorđa Polog je izuzetno živopisna i ukrašena freskama visokog umetničkog kvaliteta iz 14. veka. Konzervatorski radovi na živopisu crkve u Pološkom trajali su od 1982. do 1986. godine. Nakon uklanjanja sloja živopisa iz 18. stoleća, koji je pokrivao freske iz 14. veka, na nekadašnjoj zapadnoj fasadi hrama je otkrivena prvobitna složena portretska celina. Na severnom delu zapadne fasade hrama u Pološkom, u gornjoj zoni, prikazan je kralj Stefan Dušan, a na južnom delu istog zida, takođe u gornjoj zoni, naslikani su njegov sin Uroš i kraljica Jelena. Predstava Jovana Dragušina sa ženom smeštena je ispod prikaza srpskog kralja, na severni deo zapadne fasade hrama, dok se južno od ulaza, ispod portreta Uroša i kraljice Jelene, nalaze figure Dragušinovog sina i majke – monahinje Marije. /Dragana Pavlović/.

Freske manastira Sveti Đorđe Polog predstavljaju brojne svetitelje, srpsku vladarsku porodicu i članove velmoške ktitorske porodice, tj monahinju Mariju u tamnoj mantiji, koja u rukama drži model crkve. Crkvu u Pologu ukrašavaju rezbareni crkveni lusteri iz 1492. godine, koji predstavljaju najstariju rezbariju tj duborez Makedonije. Veliki ikonostas manastira Sveti Đorđe Polog sa rezbarenim krstom iz 1584. je takođe izuzetno impresivan.

Tokom svog viševekovnog postojanja, manastir Svetog Đorđa Polog je u nekoliko navrata razaran i napuštan, ali njegov duhovni život traje neprekidno kroz istoriju. U 16. veku je manastir Polog bio značajan duhovni centar sa veoma aktivnim bratstvom, kada je izrađen pozlaćeni drveni krst (1584. godine). Ostaci ikonostasa iz 17. veka, ikona Svetog Đorđa sa scenama iz života ovog sveca velikomučenika, izrezbareni lusteri i raskošno izrezbarene carske dveri iz 17. veka, čine preostalo nasleđe i verske predmete izuzetne umetničke vrednosti, koja je u prošlosti krasila unutrašnjost ovog manastira. Prestone ikone Presvete Bogorodice iz 1649. godine, Isusa Hrista Spasitelja sa apostolima sa početka 16. veka, kao i carske dveri sa kraja 16. veka imaju veliku umetničku vrednost. Početkom 19. veka su u istočnom i južnom delu manastira Svetog Đorđa Polog sagrađeni konaci, kao i zvonik i nekoliko pomoćnih zgrada ovog značajnog srednjovekovnog duhovnog centra. U nedavnoj obnovi je sagrađen novi konak, koji krasi celinu manastira Svetog Đorđa Polog. Crkva manastira Polog, posvećena Svetog Đorđu, stoji danas u lepoj bašti, ukrašenoj zelenilom i ružama. Fotografije po blagoslovu Povardarske Eparhije, Kavadarečko Arhijerejskog Namesništva.

 

SHARE IT: