Manastir Mala Remeta

Manastir Mala Remeta, sa crkvom posvećenom Pokrovu Presvete Bogorodice, nalazi se u blizini Banje Vrdnik, par kilometara jugoistočno od manastira Jazka, u srednje-južnom delu Fruške Gore. Manastir Mala Remeta je nastao krajem srednjovekovnog perioda, krajem 17. veka, verovatno na ostacima ranije svetinje. Manastir Malu Remetu su osnovali monasi iz Manastira Rače, u blizini Drine, bežeći od progona osvajačkih Turaka. Postoji legenda da je manastir Mala Remeta izgrađen kao poklon Kralja Dragutina, a da mu ime potiče od grčke reči eremita što znači pustinja, sto manastiru daje ime “mala pustinja”.

U 16. veku je manastir Mala Remeta posedovao značajno imanje. Manastir Mala Remeta je stradao krajem 16. veka, da bi svoj sadašnji izgled dobio obnovom, koja je započeta 1739. godine, koju su vodili monasi manastira Rača. Crkva manastira Mala Remeta je jedna od najlepših i najskladnijih crkava među fruškogorskim manastirima i ima krsto-obraznu osnovu tradicionalnog srpsko-vizantijskog stila. Ugovorom o gradnji manastira Male Remete je utvrđeno da majstori iz Grčke “sagrade svetinju najlepše što umeju“. Crkva manastira Mala Remeta je izgrađena od pritesanog kamena sivkasto-plave boje, saspoljnim zidovima ukrašenim vencem slepih arkada. Crkva manastira Mala Remeta, sa polukružnom apsidom i živopisnim fasadama od pritesanog kamena i tesanih dekorativnih plastičnih elemenata je završena 1739. godine. Freske su slikane 1910. godine a ikonostas potiče iz perioda od 1757 – 1759. godine i sastoji se od pet zona sa 53 ikona, koje su radovi više majstora. U prvoj zoni su prestone ikone Pokrova Presvete Bogorodice, Svetog Jovana Krstitelja, Gospoda Hrista i Bogorodice, koje je oslikao novosadski umetnik Jovan Halkozović. Konak manastira Mala Remeta iz 1758. godine su uništile ustaše u Drugom svetskom ratu i odnele 300 knjiga iz manastirske biblioteke, ali crkva, na sreću, nije stradala. 1910., 1988. i 2006. godine su vršene velike popravke manastira, a tokom poslednje obnove je izgrađen novi konak, sredstvima monahinje Angeline i igumanije Rafaile. Igumanija Rafaila se zamonašila u manastiru Svetog Joakima Osogovskog, odakle dolazi u Srbiju posle raskola u Srpskoj Pravoslavnoj crkvi. 1981. godine su na tavanu pronađeni drveni svećnjaci iz 18. veka, sa likovima Bogorodice i Svetog Jovana, koji se danas čuvaju ispred ikonostasa. 1987. godine je sagrađena nova izdvojena kapela, koja je sasvim živopisana, posvećena Svetom proroku Iliji i nalazi se na samom ulazu u manastirsku crkvu.

U crkvi manastira Mala Remeta se čuva i čestica svetih moštiju Svetog Novomučenika Đorđa Kratovca, koje su pronađene šezdesetih godina. Sveti mučenik Đorđe Kratovac je bio poreklom Srbin, iz grada Kratova u Makedoniji. Mladi Đorđe je bio kujundžija, a u srcu i duši uvereni hrišćanin. Kada mu je bilo 18 godina, ne želeži da primi islamsku veru, teško je postradao od Turaka, koji su ga živog spalili na lomači 24. februara 1515. godine. Sveti Novomučenik Đorđe Kratovac, pored Svetog igumana Pajsija, svete Zlate Meglenske i đakona Avakuma, spada u red najpoznatijih novomučenika među Srbima pravoslavne vere. Srpska pravoslavna crkva proslavlja ovog svetitelja 24. februara.