Manastir Končul

Manastir Končul ili Končulić se nalazi na levoj obali reke Ibar, nedaleko od Raške. Po predanju, osnovao ga je Stefan Nemanja oko 1175. godine. Manastir Končulj je posvećen Svetom Nikoli i stoga poznat u narodu pod imenom Nikoljača. Prvi put se pominje u Studeničkom tipiku, napisanom između 1207. i 1215. godine, kao manastir Svetog Nikole u Kaznovićima. Po osnivanju, manastir je imao veliki ugled, te je njegov iguman učestvovao u izboru igumana obliznjeg manastira Studenica. Poznato je da Sveti Sava proveo prvu noc svog bega za Hilandar na Svetoj Gori upravo u manastiru Končulju. U manastiru Končulj je nakon 1318. godine bilo sedište končulske ili ibarske Episkopije.

Najveći uspon manastir Končulj je doživeo u 14. veku i u prvoj polovini 15. veka. Posle pada srpske Despotovine pod tursku vlast, 1459. godine, za manastir Končulj, kao i druge srpske svetinje su nastupila teška vremena. Rušen je i u austrougarskom ratu 1686. godine, te ostao u ruševinama sve do 1861. godine kada je obnovljena manastirska crkva. Pri obnovi manastira Končulja je zadržan prvobitni oblik osnove – jednobrodna građevina sa polukružnom spoljašnjom i unutrašnjom apsidom na istočnoj strani. Unutrašnjost crkve manastira Končulj je izdeljena stubovima, čiji poluobličasti svod pokriva kupola. Na južnoj strani naosa postoji kapela. Sačuvani su delovi fresaka, kao i više nadgrobnih ploča sa natpisima iz 14. veka. Ikonostas je novijeg datuma i verovatno je rad Živka Pavlovića. Od 1975. do 1979. godine su u crkvi i čitavom manastirskom kompleksu vršena arheološka istraživanja, te je manastir bio konzerviran. 2000. godine igumanija Katarina sa delom sestrinstva iz manastira Svete Trojice u Mušutištu na Kosovu i Metohiji, razrušenog u najezdi Šiptara, prelazi u manastir Končulj i počinje sa duhovnom i materijalnom obnovom ove vekovima napuštene svetinje. Od tada se vrše redovna bogosluženja i sestrinstvo se, na opstu radost, iz godine u godinu povećava. U manastiru Končulj postoje radionice za šivenje i mašinski vez, kao i ikonopisačka radionica, pri kojoj monahinje izrađuju minijature na pergamentu.