Manastir Devič
Manastir Devič je podignut 1434. godine u dreničkoj šumi, 5 km južno od Srbice, na planini Devič u centralnom delu Kosova i Metohije. Manastir Devič je nastao u isposničkoj bukvi u kojoj se u 15. veku podvizivao Sveti Joanikije – Sveti Janićije koji je isceljivao bolesne i činio čuda. Manastir Devič je sagrađen na mestu podvizivanja i groba Svetog Jovana Devičkog i spada u grupu najznamenitijih balkanskih hrišćanskih hramova, sa značajno očuvanim svetiteljskim relikvijama, arhaičnim dogmama i hrišćanskim poimanjima iz prastarih vremena. Manastir Devič je zadužbina despota Đurđa Brankovića koji ga je sagradio u znak sećanja i zahvalnosti za isceljenje bolesne ćerke – device, po čemu je i dobio ime.
Od 16. do 19. veka u manastiru Devič su se prepisivale i ukrašavale knjige. U tursko vreme, manastir Devič je više puta paljen, rušen i obnavljan. 1915. godine su manastir Devič opljačkale austrougarske snage posle odstupanja srpske vojske preko Albanije u Prvom svetskom ratu. 1941. godine su albanski fašisti potpuno razrušili i spalili manastir Devič, da bi 1950. bio ponovo podignut i obnovljen. Osposobljena je kapela Svetog Joanikija, izgrađene su dve crkve, dva konaka i zvonara. U junu 1999. Manastir Devič je opljačkan i oskrnavljen, te su njegove monahinje bile potpuno izolovane i konstantno maltretirane od albanskih terorista. Konačno, u martu 2004. godine, tokom pogroma, manastir Devič je potpuno izgoreo i razoren. Predstavnici KFOR-a su 22. marta saopštili kako su uspeli da spasu monahinje i iz ruševina manastira Deviča izvuku i sačuvaju mošti Svetog Joanikija čudotvorca.
“Manastirska crkva posvećena Bogorodičinom Vavedenju je jednobrodna građevina, zasvedena podužnim poluobličastim svodom, sa spoljašnjom trostranom apsidom. U nekom trenutku je proširena sa severa, odakle je i pristup posebnom, nevelikom paraklisu sa grobom Svetog Joanikija koji se oslanja na istočni zid crkve. Posle obnove iz 1578. godine, zaslugom igumana Pahomija i jeromonaha Longina, kako pokazuje fresko natpis, crkva i paraklis su živopisani. Fragmenti zidnih slika sačuvani su u apsidi devičke crkve, kao i nad grobom Svetog Joanikija, gde predstava njegovog Uspenja najrečitije svedoči o inventivnosti zografa. Freske u manastiru Deviču u nekoliko slojeva potiču iz 15. veka i na njima je lik Svetog Janićija Devičkog u odeći velikosnimnika i dobro očuvani natpis na kome piše da je on prvi ktitor mesta sego, a dobro je očuvan i lik Svetog Akakija, kao i kompozicija Svadba u Kani Galilejskoj i Isceljenje raslabljenog. Manastir Devič je obnavljan nekoliko puta tokom svoje istorije i sastoji se od više crkava posvećenih Vavedenju Bogorodice, Svetom Joanikiju, Svetom Đorđu. Manastir Devič od imovine poseduje preko 60 hektara zemlje i oko 250 hektara šume – vinograde u Velikoj Hoči, nekoliko kuća u Vučitrnu i zemlju u okolini Biča u Laušima, Lepini i Ludovićima”. Izvor Stojan Predović Glas Metohije.
