Manastir Čerepiš

Istorija povezuje ime čuvenog bugarskog svetitelja Sofronija iz Vrace sa manastirom Čerepišem, posvećenom Uspenju presvete Bogorodice, čija originalna crkva potiče iz vremena vladavine cara Šišmana, 1371-1393. Manastir Čerepiš se poput drugih pravoslavnih manastira u Bugarskoj, uzdiže iznad reke – reke Iskar, u čijoj dolini strmih kamenitih litica su brojne pećine uklesane u stenama. Manastir Čerepis se nalazi u blizini sela Ljutibrod, 10 km od grada Mezdra i 25 km od grada Vraca, oko 95 km severno od Sofije, na jednom od najlepših delova meandara – okuke doline reke Isker.

Današnju crkvu manastira Čerepisa je u 17. veku sagradio čuveni bugarski zograf Pimen iz Sofije. Tokom perioda Bugarskog preporoda su u manastiru ziveli učeni monasi i kaligrafi koji su ostavili dragocena knjizevna dela. Stoga je manastir Čerepis postepeno postao znacajan centar pismenosti, obrazovanja i kulture. Manastir Čerepis je vekovima bio stecište brojnim pismenim ljudima, prevodiocima i kaligrafima. Oni su izradili dragocena dela, kao što je Jevanđelje iz Čerepiša iz 16. veka, koje je optočeno zlatom i srebrom 1512. godine i sadrži biblijske scene, Jevanđelje monaha Danaila, Knjiga apostola Jakova, oba iz 17. veka, kao i Margaretina zbirka, koja sadrži propovedi i pravila koje je 1762. godine sakupio sveštenik Todor iz Vratse. Približno vreme osnivanja manastira Čerepisa je zapisano u tapiji izrađenoj između 1390. i 1396. godine, dokumentu koji se čuva u Istorijskom i arheološkom Muzeju u Sofiji. Neke od fresaka u staroj manastirskoj crkvi su verovatno sredinom 19. veka oslikali majstori iz Trjavne, ali su one danas ozbiljno oštećene. Ovaj gubitak na neki način nadoknađuju divno izrezbaren ikonostas i vladičanski presto manastira Čerepisa.

U manastiru Čerepis je posetiocima-gostima omogućen smestaj i ishrana po veoma povoljnim cenama. Manastirska trpezarija, takozvana magernica nudi tradicionalna manastirska jela i specijalitete bugarske kuhinje. Ritlite je prirodna znamenitost – spomenik prirode na levoj obali reke Iskar koja obuhvata područje od 123 hektara iznad sela Ljutibrod. Obuhvata četiri skoro paralelna zida dužine 200 metara između kojih u podnožju prolazi železnička pruga. Ostaci starih utvrđenih zidina se vide duž vrhova ove znamenitosti. Naselje pod nazivom Korintgrad, koga lokalno stanovništvo zove Koritengrad se nalazilo istočno od stena. Ostaci više od devet srednjovekovnih crkava Bugarske su pronađene na ovom području. Među njima je ranohrišćanska bazilika iz 5-6. veka, a najbolje je očuvana crkva posvećena Svetom Đorđu, koja potiče iz vremena 10-12. veka.