Ivanovo Manastiri
Oko 23 km jugozapadno od grada Ruse, u selu Ivanovu u severoistočnoj Bugarskoj se nalazi jedinstvena kulturna, verska i arheološka celina izuzetno duhovno značajnih srednjovekovnih svetinja koje omogućavaju monasima da se posvete molitvi i Bogu, daleko od sve taštine sveta – oko 20 pećinskih manastira i crkava i 300 isposnica u stenama sela Ivanovo i Basarabovo. U nastojanju da se približe Bogu, ovde su se od 11. do 14. veka naselili monasi, isklesali i oslikali isposnice, manastire i crkve u stenama iznad kanjona reke Rusenski Lom. Bogatstvo, raznovrsnost monaških isposnica, kapela, crkava i manastirskih celina i njihova originalna arhitektonska rešenja i freske, smeštene u prekrasnom prirodnom okruženju, potvrđuju izuzetnu vrednost ovog jedinstvenog istorijskog nasleđa. Manastir posvećen Svetom arhangelu Mihajlu pripada skupu malih crkava, isposnica i kapela uklesanih 30 metara iznad kanjona reke Rusenski Lom.
Monaške isposnice u selu Ivanovu, smeštene na visini od 6 do 8 metara iznad tla. Neki istoriografski podaci otkrivaju da su osnivači Manastira Basarabovo bili Sveti Velikomučenici Teodor Tiron i Teodor Stratilat. Ove svetinje su osnovane tokom Drugog Bugarskog carstva u 13. veku i do 17. veka bile mesto podvižništva i duhovne posvećenosti brojnih monaha. Najstariji pisani istorijski zapisi o manastiru Basarabovo potiču iz poreskih izvoda Osmanskog carstva iz 15. veka. Opis zemljišnih poseda, tzv. timara, u vlasništvu vlaškog vojvode Ivanka Basaraba, tasta cara Ivana Aleksandra, deo je jednog takvog poreskog deftera. Padom Bugarske pod osmansku vlast, manastir Svetog arhangela Mihajla je opusteo i izgubio svoj duhovni značaj. U 18. veku je monaški život u pećinskim crkvama i isposnicama u Ivanovu obnovljen, kao značajni duhovni centar Bugarske.
Monaske celije u Ivanovu u kojima su se podvizivali monasi obuhvataju crkvu Presvete Bogorodice, ćeliju Svetog arhanđela Mihajla (“ukopanu crkvu”), krstionicu, ćeliju Gospodev Dol, crkvu Svetog Teodora (“uništenu crkvu”) i glavnu crkvu Svetog Dimitrija Basarabovskog, oslikanu veličanstvenim freskama koje su nesumnjivo najpoznatije među svetinjama regiona Ivanova i predstavljaju najbolje primere umetnosti Paleologa u Bugarskoj.
Letopisi i očuvane freske crkava i pećinskih manastira u Ivanovu potvrđuju da je monaška zajednica takođe bila plodan centar književnosti tokom 13. i 14. veka. Zadužbinari pećinskih manastira u selu Ivanovu su bili predstavnici bugarskog kraljevskog dvora, uključujući careve Ivana Asena II i cara Ivana Aleksandra, čiji prikazani likovi na freskama su dobro očuvani. Jedan od bugarskih vladara, Đorđe Terter (1280-1292) je proveo kraj života u jednom od manastirskih ćelija Ivanova, gde je i umro. Njegov grob se nalazi na trećem spratu tzv. “krstionice”. Pećinski manastiri u selu Ivanovo se poštuju kao značajni primeri stepena razvoja evropske kulture i pripadaju UNESCO svetskom kulturnom nasleđu. Posetioci pećinskih manastira i crkava u selu Ivanovu su oduševljeni prekrasnim freskama ovih svetinja, kao i izuzetnom lepotom prirodnog okruženja kanjona reke Rusenski Lom.
Boravak u malim ljupkim pansionima i porodicnim hotelima ili raznovrsnom privatnom smeštaju u području Parka Prirode Rusenski Lom i Ivanova daje posetiocima mogucnost upoznavanja prirodnog i srednjovekovnog kulturnog nasleđa i aktivnosti u prirodi, uz druženje sa gostoljubivim lokalnim stanovništvom, uvek spremnim da predstavi svoje dobro očuvane običaje. Prilikom posete pećinskih manastira i crkava u selu Ivanovu, toplo preporučujemo i razgledanje obližnje tajanstvene i veličanstvene tvrđave Červen, koja je tokom srednjeg veka bila veoma povezana sa manastirima i isposnicama u Basarabovu. Pećinske crkve, isposnice i manastiri u Ivanovu čuvaju neke od najboljih fresaka bugarske religiozne umetnosti, veličanstvenog umeća i veština umetnika-freskopisaca trnovske škole freskopisa i predstavljaju izuzetno zanimljivu i često posećenu turističku znamenitost Bugarske.
Posetiocimaovog područja je na raspolaganju biciklisticka ruta od centra sela Basarabova, kroz sela Krasen, Straklevo, Nisovo, Kacelovo, Gorsko Ablanovo i Krepca. Ukupna dužina biciklističke staze je oko 57 km, a na oko 17 km nije asfaltni put, na deonici Basarabovo – Krasen – Straklevo. Ruta je uglavnom horizontalna, sa malim usponom posle Krasena i blagim spustom i usponom u Nisovu i Kacelovu. Najniža tačka je 50 metara u Basarabovu i najviša je 280 metara, posle sela Nisova. Posetiocima je omogućena poseta raznovrsnih istorijskih, prirodnih i kulturnih znamenitosti – pećinski manastir Svetog Dimitrija Basarabovskog, crkva u selu Krasenu, pećinska crkva u Ivanovu, pećinski manastirski kompleks Gramovec, stoletni brest u blizini sela Nisovo, veliki manastir u selu Nisovu, srednjovekovni grad Červen, pećina Orlova čuka, šumski park u blizini sela Gorsko Ablanovo, pećinski manastir u selu Krepca, manastir Svete Marine u selu Karan Vrboska, Park prirode Rusenski Lom, kroz koji prolazi najveci deo ove biciklističke rute.
