Reka Ibar

Ibar nastaje na severnoj strani divlje planine Hajle /2400 metara/, kod Rožaja u Crnoj Gori. Ibar teče prema istoku do Kosovske Mitrovice, a na 24 km odatle je izgrađena brana visine 110 metara kojom je stvoreno veštačko jezero Gazivode iz koga se snabdeva grad Priština. Iznad gazivodskog jezera se prostire planina Mokra Gora, a u podnožju ove planine je manastir Crna Reka, izuzetno poštovana srednjovekovna svetinja Srpske pravoslavne crkve. Upravljač veštačkog jezera i hidrocentrale Gazivode kod Zubinog Potoka, i trafostanice Valač je izuzetno značajan, jer onaj ko ih kontroliše ima pod kontrolom energetske resurse za sever Kosova, ali i vodne resurse za teritoriju celog Kosova i Metohije.

Živopisni izvor reke Ibar /Vrelo Ibra/ se nalazi u dubokim šumama severnih padina planine Hajle, ispod njenog vrha Maja Dramadol /2120 m/, u zapadnom delu planinskog venca. Zapravo ovo nije pravi izvor reke Ibar, jer vode dolaze u ovo vrelo iz tri veća izvora i mnogo manjih sa padina Hajle, pre nego se spoje u rečni izvor. Posle svog izvora Ibar teče 30 kilometra južno kroz Crnu Goru /izuzetno živopisni predeli/ pre ulaska u Srbiju. Ibar se uliva u Zapadnu Moravu, nakon 183 km toka od izvora. Ibar je brza planinska reka. Jedna od njegovih najjačih desnih pritoka je Ibarac koji takođe izvire u severnim padinama planine Hajle. Da bi se prišlo izvoru reke Ibar, mora se koristiti isti put kojim se stiže do Bandžovog sela i Bandžove planinske kuće, 10-12 km udaljenim od Rožaja.

Reka Sitnica se u Kosovskoj Mitrovici uliva u Ibar, odakle on teče prema severu. Odatle Ibar uglavnom teče uskim klisurama, sa izuzetkom nešto širih kotlina u blizini Zvečana, Leposavića, Raške i Baljevca. Tu je Ibar uklesao svoj prirodan put između kosovske nizije i ostatka Srbije.

Ibarska dolina se prožima kroz opštine Rašku i Kraljevo, gde Ibar teče u dužini od 65 km, duboko usecajući svoj tok u Ibarsku klisuru koja je u jednom delu poznata kao “Dolina kraljeva” ili “Dolina jorgovana”. Dobila je naziv po mnoštvu srednjovekovnih manastira koje su pored moćne reke osnivali srpski kraljevi i vladari. U Kosovskoj Mitrovici reka deli grad na dva dela. Ibar se kod Kraljeva uliva u Zapadnu Moravu.

Spomenik Ibarskim junacima u Prvom svetskom ratu podignut je 1930. godine po ideji inžinjera Vlade Stračića i Aleksandra Ackovića na desnoj obali Ibra, u selu Cerje. Spomenik Ibarskim junacima je visok 3,5 metara i nalazi se na kamenom litici četrdeset metara iznad reke. Ratnik je u srpskoj uniformi iz Prvog svetskog rata, sa puškom u desnoj ruci i okrenut je ka magistralnom putu, kako bi one koji tude prolaze podsećao na veliko herojstvo srpskog vojnika u ratovima 1912-1918. godine. Pored spomenika se nalazi stablo crnog bora koji je zaštićeno prirodno dobro.

Ibar protiče kroz živopisne predele Zapadne Srbije i poznat je po brojnim brzacima i bukovima. Ova reka u svom toku prima veći broj pritoka planinskih reka bogatih vodom: Studenica, Sitnica, Raska, Dubočica, Lopatnica i Pivnica. Reka je pogodna za ribolov, splavarenje i kajakaški sport. Sportsko-turistička manifestacija “Veseli spust” je veoma uzbudljiv sportsko-avanturistički dogadjaj – splavarenje od tvrdjave Maglić do Kraljeva, okuplja hiljade ljubitelja rečne avanture željnih brojnih radosti. Za rafting Ibrom je najpodesniji period od maja do oktobra. Tokom maja i juna je vodostaj reke najveći, zbog topljenja snega, kada rečni brzaci dostižu visok stepen divljih voda. Rafting niz Ibar počinje u Ušću, gde je reka prepuna tesnaca, brzaka i virova, koje kasnije smenjuje miran tok. Posle 3,5 sata splavarenja Ibrom u dužini od 25 km, “rečna avantura” završava ispod srednjovekovnog grada Maglića. Nešto lakša tura splavarenja Ibrom počinje ispod Maglića, a završava se posle 16 km kod Mataruške Banje. U letnjem periodu je Ibar bistra reka, svetloplavo-zelene boje, čija pogodna toplota vode omogućava osvežavajuce kupanje.

Splavarenje Ibrom i zabava na Drini