Hisar Bugarska
Hisarya – Hissar – Diocletianopolis u Trakiji je bio trački i rimski grad u regionu koji je danas u južnoj Bugarskoj, 40 km severno od Plovdiva i 170 km istočno od Sofije.
Arheološka istraživanja i iskopavanja potvrđuju da je područje današnjeg Hisara bilo naseljeno 6000 godina p.n.e. drevnim plemenom Bessi koje je ovde osnovalo i razvilo tračko naselje. U 1. veku je Rimsko carstvo pokorilo Trakiju kada je oko mineralnih izvora nastalo veliko rimsko naselje. Prvi pisani dokument o imenu naselja tokom rimske uprave je bilo Augusta po caru Augustu. 293. godine je rimski car Dioklecijan ovde došao zbog korišćenja mineralnih izvora, kada je grad, nazvan po njemu Diocletianopolis, dobio status grada. Između 4. i 6. veka je grad Hisarya bio episkopsko sedište kada su sagrađene brojne hrišćanske verske građevine o čemu svedoče otkriveni ostaci 10 freskama oslikanih bazilika, mermerni podovi, kripte, kapele, krstionice, nekropole, kao i raznovrsni ritualni objekti koji potvrđuju bogato nasleđe Hisara – Hisarje. Početkom 6. veka je grad ograđen utvrđenim zidinama. Tokom srednjeg veka, oko 9. veka je osnovan današnji grad Hisar – kao banjski centar.
“Rimska kupatila drevnog grada Diocletianopolisa – Diokletijanopolisa, Opština Hisarya predstavlja biser arheološkog rezervata i najnoviju turističku znamenitost grada Hisara. Rimski grad Diocletianopolis /danas Hisarya/ koga je 293. godine osnovao car Dioklecijan je bio treći po veličini grad u provinciji Trakiji, posle Filipopolisa – Philippopolis /Plovdiva/ i Beroe /Stare Zagore/. Bogatsko lekovitih termo-mineralnih voda u blizini današnjeg grada Hisara je od drevnih vremena odredilo zdravstveni i okrepljujući koncept drevnog grada Diokletijanopolisa. To je bio glavni razlog da se grad razvije i postane najveći balneo-terapijski centar istočno-balkanskih rimskih provincija”. Izvor: https://outr.bulgariatravel.org/rose-valley/category/78/node/530
Hisarya – Hissar je mali bansko-lečilišni grad u srednjoj Bugarskoj koji se nalazi u plovdivskoj pokrajini na nadmorskoj visini od 368 metara, na perifernom delu obronaka planinskog venca Sredne Gore. Hisaryu odlikuje veoma blaga klima i preko dvadesetak mineralnih lekovitih izvora koje često posećuju Bugari i strani turisti. Hisarya – Hisar ima 22 topla lekovita izvora koja se aktivno koriste još od drevnih vremena. Zavisno od sastava vode lekovitih izvora, temperatura varira od 44-55˚C. Naići ćete na javni topli lekoviti izvor na kome lokalni stanovnici stoje u redu da bi uživali u vodi i poneli bocu ili dve kućama. Hemijski sastav voda Hisara je poznat po brojnim pozitivnim zdravstvenim efektima. Pored blage klime sa mnogo sunčanih dana /godišnje 280 sunčanih dana/, Hisarya – Hisar je postao jedan od najpoznatijih banjskih zdravstvenih centara – resorta Bugarske i omogućava odlične uslove za međunarodni zdravstveni turizam. Lekoviti izvori sadrže hidro-karbonat, sulfat, sodijum, fluor, silicon, radon i hidro-sulfid. Vode izvora Hisarje – Hisara su pogodne za pijenje, inhalaciju i za spoljašnju primenu u terapeutske svrhe. Vode omogućavaju poboljšanje kod mnogih zdravstvenih tegoba kao što su urološke bolesti, gastro-intestinalna – digestivna oboljenja, mišićno-skeletne bolesti, oboljenja perifernog nervnog sistema, bolesti metabolizma i ginekološke tegobe. Uz to, mnogi hoteli Hisarje – Hisara pružaju SPA usluge i sadržaje, kao što su sauna, parno kupatilo, jacuzzi, zatvoreni termani bazeni, teretane i SPA tretmani – masaže, hidroterapija, kinetoterapija, lekovite kupke, obloge blatom itd itd…
Povoljna klima i bogatstvo termalnih lekovitih izvora su bili razlog da je ovo područje naseljeno već u antičko doba. Prvi stanovnici su bili Tračani a kasnije su Rimljani osvojili ova područja i razvili gradsko naselje. Danas arheološki ostaci Hisara svedoče o prepoznatljivim palatama, širokim kamenitim ulicama, mermernim kupatilima, kružnom amfiteatru i monumentalnim utvrđenim zidinama. Zidine Hissara su na nekim mestima očuvane do visine od 14 metara, dok visina južne kapije dostiže 13 metara. Arhitektura i utvrđeni sistem rimskog grada Diocletianopolisa – Dioklecijanopolisa su među najoriginalnijim i najbolje očuvanim u Evropi. Brojne građevine se nalaze u središnjem parku modernog gradskog dela “Devojačke suze”. Ruševine iz rimskog perioda su i danas dobro očuvane u modernom gradu Hisaru – široke ulice, prekrasna dvorišta, vile, mermerna kupatila, akvadukti, sistem vodovoda i kanalizacije i amfiteatar. Kao višnja na vrhu mora biti jedinstveni utvrđeni zid koji okružuje grad koji je do danas dobro očuvan. Pošto je hrišćanstvo priznato kao zvanična religija Rimskog carstva u prvim decenijama 4. veka, grad Diocietinapolis je postao značajno hrišćansko središte i vladičanski centar. Do sada su pronađene ranohrišćanske bazilike iz vremena između 4. i 6. veka i nalaze se u okviru i van utvrđenih zidina Hisara. Oni svojim odlikama svedoče o razvoju rano-hrišćanske arhitekture jer su najstarije građene ili sa izduženim ili skraćenim brodom sa odvojenim tremom i oltarom, kao i sa velikom polukružnom apsidom u istočnom delu. Ovo se i danas može videti u ranohrišćanskim crkvama koje su dobro očuvane i otvorene za posetu. Ostaci jedinstvene dvojne bazilike – sa dva bočna krila su takođe ovde otkriveni. Ona je sagrađena sredinom 5. veka na području kasarni drevnog grada. U istorijskim izvorima se grad Diocletianopolis pominje kao treći po veličini grad u pokrajini Trakiji, posle Filipopolja – Philippopola (Plovdiv) i Beroe (Stare Zagore). Današnje ime Hisar znači tvrđava – utvrđenje na arapskom. Ovo ime se pojavilo u 17. veku kada su Turci preimenovali naziv grada koji je ostao do današnjeg doba.
‘Drevni trački Cromlech (kameni krug) u gradu Staro Zhelezare je drevna tračka megalitska opservatorija koja se nalazi 12 km od južnobugarskog grada Hisarye, 10 km jugoistočno od tračko kultnoh hrana u Staroselu. Stari trački kromlek u gradu Staro Zhelezare obuhvata 24 uzdignutih metalitskih ploča – stela (od kojih 2 nedostaju), različite veličine koje su postavljene u pravilnom krugu. Za njih se veruje da su ih koristili članovi plemena Odrisa – najmoćnijeg tračkog plemena koje je osnovalo Odrisko Kraljevstvo. Krug kamenih ploča je bio prekriven humkom koju je izgradio čovek i danas je poznata kao tračka Čolakova Mogila, kada su stanovnici prestali da je koriste. Humka ima prečnik od 45 metara, a kameni krug obuhvata površinu prečnika 6 metara.
Zahvaljujući pogodnom položaju u srednje-južnoj Bugarskoj, Hisarja – Hisar uživa blagu i prijatnu klimu, sa prosečno 280 sunčanih dana tokom godine. Posetioci moraju da posete utvrđene rimske zidine, rimka kupatila, centralni park, rano-hrišćanske bazilike, rimsku grobnicu i druge brojne znamenitosti. Posetiocima Hisara se toplo preporučuje šetnja oko grada i moguće van zidina da bi upoznali prekrasnu prirodu ovog područja. Planine, mala sela, crkve, ovce, koze, konji, livade, polja…. ne prestaje niz vrhunskih mesta koje treba upoznati u seoskoj Bugarskoj. Brojni parkovi i vrtovi Hisara su ukrašeni dragocenim drvećem i hiljadama biljaka i cveća, pozivajući na opuštajuću šetnju. Ovo područje je poznato po ukusnom grožđu i dobrom vinu, pa sledi kulinarski poziv za uživanje svih čula. Gotovo svaki hotel u Hisaru ima par bicikala koji su na raspolaganju posetiocima za najam kojima je na raspolaganju veoma lepa biciklistička staza oko zidina drevnog rimskog utvrđenja. Područje Sredna Gora je zapravo veoma poznato po jahanju konja, zahvaljujući pogodnom terenu i reljefu. Hisarya ima par centara za jahanje, a svaki hotel može pomoći u rezervaciji ove aktivnosti.
Ne baš u gradu Hisarya, već udaljeno kratkom vožnjom se stiže do vrhunskih vinarija koje pozivaju da probate njihova vina, jedete u njihovim restoranima, šetate njihovim imanjima i saznate činjenice o proizvodnji vina. Hisarya se nalazi u vinskom regionu poznatom kao Vinski region Dolina ruža. U blizini Hisarje – Hisara je posetiocima na raspolaganju Starosel Wine & SPA complex – vinarija, hotel, restoran i SPA – sve u jednom objektu. Vinarija Starosel je izvanredna destinacija izleta iz Hisara. Druga poznata vinarija je takođe u blizini – Chateau Copsa sa odličnim vinima i fantastičnim restoranom koja uspešno koristi lokalnu vinsku sortu Crveni Misket /Misket Cherven/, poznatu iz drevnih vremena kao biser vinskog regiona koju odlikuje rozikasto-crvena boja i koja daje odlično suvo crveno vino. Iz Plovdiva sa Južne autobuske stanice redovno, svakog sata idu autobusi do Hisara. Takođe autobus iz Sofije saobraća do Hisara, vožnja traje oko 3 sata.
