Himara Albanija
Himara se nalazi u jugozapadnom delu planinskog venca Akrocerauni /Ceraunijskih planina/ koji uključuje i vrh Čiku i koji dominira 2045 metara iznad prekrasnog Jonskog mora, počev od Llogara prevoja na severozapadu i prema granicama reke-sela Borš na jugozapadu. Područje Himare ima oko 28000 stanovnika, uključujući okolna sela i neke od najlepših plaža koje su pravi biseri Jonskog rivijere u Albaniji, verovatno među najlepšim plažama u Evropi. To su mala tipična primorska sela Palase, Dhermi, Ilias, Vuno, Himare, Pilur, Kudhes, Qeparo, Borsh, Piqeras, Sasaj, Lukove, Coraj, Kuc, Kallarat, Bolene i Vranisht. Plaza Palasa je prvo mesto posle prevoja Ljogara, sa prekrasnim pogledom i okruženjem koju koriste ljubitelji prirode i skokova iz padobrana, lebdeći vazduhom direkno do plaža. Nastavljajući put od Valone ka jugu, duž prekrasne albanske rivijere, uz uživanje u panorami Krfa i pogledu prema Italiji, nailazi se na gradić Himaru koji se sastoji iz dva dela: Stara Himara, na uzvišenju čija se zapadna strana oštro spušta ka moru i naselje Nova Himara, u zalivu Spille. Grad Himara je centar regiona kao i administrativni centar opštine Himara koja uključuje sela Palasa, Gjileku, Dhermi, Iliasi, Vunoi, Piluri, Kudhesi i Keparoi-Ćeparo. Sela u oblasti Himare su smeštena visoko na obroncima Ceraunijskih – Akrokeravni planina, što im je omogućavalo prirodnu odbranu od obližnjeg plemena albanskih Laba tokom Otomanske uprave. Ceraunijske – Akrokeravnia Planine iznad Himare nude brojne mogućnosti za aktivnosti u prirodi – planinarenje i pešačenje i brojne sportove u prirodi. Vrhovi Čika-Tsika, Avgo, Messimeri i mnogi drugi su zastrašujući izazov za svakog planinara. Tu su i planinarske rute koje su idealne za početnike, dok su druge pogodne samo za veoma iskusne planinare i penjače.
Ime Himare potiče od davnina, od vremena pravoslavne episkopije Himare iz 5. veka pre nove ere. Selo Himara zauzima značajno mesto na ivici živopisne klisure, smešteno oko potpuno uništenog utvrđenja drevnog grada koji je bio prestonica Haonijanaca na ovoj kamenitoj, strmoj obali. Haonijanci su uz Molosijce bili jedno od tri glavna helenizovana proto-ilirska plemena Epira. U doba klasične antike je Himara pripadala Starom Epiru pod vlašću dinastije Molos Aeacid koja je uključivala epirskog kralja Pira. Kada je ovu oblast osvojila Rimska republika u 2. veku pre nove ere, ova sela su teško stradala, a neka i potpuno uništena u osvajanjima pod vođstvom rimskog zapovednika Aemiliusa Paulusa. Mala ravnica ispod Himare ima dugačku otvorenu plažu, a to mesto je oduvek bilo poznato po takozvanom kraljevskom izvoru sveže vode. Himara je takođe bila i zona mornarice na veoma opasnoj Ceraunijskoj obali.
U Himari postoji veliki broj kulturnih i istorijskih znamenitosti koji zavređuju pažnju posetilaca, jer naselje ima raskošne odlike i tragove stalnog naselja više od 3.500 godina. Stari deo Himare i ostaci utvrđenja sa napuštenom episkopskom rezidencijom, sagrađenom na ostacima drevnog hrama posvećenog Bogu Apolonu, čine jedinstveni spomenik kulture koji zahteva najhitniju zaštitu, u cilju sprečavanja daljeg nepovratnog uništenja. Temelji zidina tvđave u Himari su sačinjeni od ogromnih kamenih blokova, tipa pelaških kiklopskih zidina koji verovatno potiču iz Bronzane ere.
Podaci nekih istraživača svedoče o crkvenoj organizaciji ovog područja na osnovu geografskog položaja, po čemu zaključuju da je osnovno područje Vegenitije između 11. i 15. veka pripadalo episkopu Himare. Vagenitija se od 7. do 15. veka pominje u istorijskim izvorima kao geografsko područje uz istočnu obalu Jonskog mora i zaleđe, tj kao administrativna-upravna jedinica različitog ranga. Po dokumentu iz 10. veka vidi se da je Himara, kao i Glavinica dalje prema severu, pripadala episkopiji Himare. U ugovoru Partitio Romaniae koji su 1204. godine, posle pada Carigrada, sklopili Mlečani i krstaši Četvrtog krstaškog pohoda kojim je predviđen način njihove međusobne podele Romejskog carstva, među teritorijama koje je trebalo da pripadnu Mlečanima se navodi i provincija Drač, Arban, sa hartularatima Glavinice i Vagenitije. Postoji povelja kojom je tadašnji epirski vladar i solunski саr Teodor Duka 1228. godine potvrdio Krfskoj mitropoliji posede na ostrvu Krfu i u temi-provinciji Vagenitiji. Kako je šire područje Glavinice u donjem toku reke Vojuše-Vljose u južnoj Albaniji pouzdano prepoznato kao polje delovanja Svetog Klimenta i njegove slovenske episkopije obrazovane 879. godine, istraživači veruju da je episkopija Vagenitije iz 879. godine, kao episkopija slovenskog plemena Vajunita, mogla biti preteča vizantijske slovenske episkopije Svetog Klimenta, prepoznate kao prostor nastanka staroslovenske liturgijske književnosti vizantijskog obreda.
Danas Himaru krase prekrasne šljunkovite plaže sa dubokim, čistim vodama koje ožive tokom letnje turističke sezone, kada posetioci borave u brojnim hotelima ili kućama za iznajmljivanje. Albanska rivijela je nesumljivo jedan od najlepših i najočuvanijih područja u Albaniji. Jadransku i Jonsku obalu Albanije odlikuje jedinstvena lepota prirode i lepe peščane plaže.
Znamenitosti Himare i okoline : Crkva Bogorodice Kasiopitre je vizantijska crkva sa ikonom Bogorodice za koju se veruje da je čudotvorna. U periodima suše, narod Himare bi nosio ikonu pevajući molitve, pa bi ubrzo usledio jak pljusak. Episkopska crkva je vizantijska crkva ispred porušene zgrade Vladičanskog dvora, na čijim mermernim vratima se nalazi reljef vizantijskog dvoglavog orla. Vladičanski dvor je sagrađen na temeljima drevnog objekta za koji se smatra da je bio Apolonov hram. Kuća Spiromilios je staro zdanje kuće porodice Spiromilios, koja je imala veoma važnu ulogu u istoriji Himare. Spiros Spiromilios je oslobodio Himaru 1912. godine i njome vladao određeni period. Crkva Agioi Pantes (Svi Sveti) – crkva izgrađena oko 1775. godine, na ulazu u dvorac. Kozma Aetolos je ovde propovedao, a sada obnovljena crkva predstavlja jednu od najvažnijih religioznih svetinja Himare. Škola Akrokeravnios – Grčka škola u Himari se nalazi pored crkve Agioi Pantes, čije prva građevina je sagrađena oko 1775. godine, a danas je škola u potpunosti obnovljena i ponovo potpuno operativna.
Manastir Athaliotissas je manastir Panagia Athaliotissa na planinskim padinama iznad Himare, kome je pristup moguć samo peške. Manastir Agious Theodorou, posvećen Svetom Teodoru je smešten između sela Liates i Drimades. Manastir Panagias – Drimadon je manastir čisto bele spoljašnjosti i karakteristične arhitekture, koji se nalazi na uzvišenju iznad sela Dermi – Drimades.
Gramata luka se nalazi na oko 30 minuta brodom severno od sela Dermi i stenovitih stranica zaliva Palasa, u podnožju Ceraunijskih planina. Gramata je pravo mesto za posetioce koji vole kulturne zanamenitosti, jer predstavlja pravi dragoceni muzej na otvorenom u veoma lepoj i neobičnoj luci, se uklesanim raznovrsnim natpisima na grčkom jeziku, slovima i simbolima. Najstariji natpisi Gramate potiču iz 3. veka pre nove ere i nastavljaju se kroz istorije periode do 19. veka. Prvi natpisi su posvećeni raznim božanstvima i molitvama za povratak sa olujnog mora. U natpisima su pomenute mnoge istorijske ličnosti i mesta, kao što su rimski grad Pompeji, Publius Cornelius Dolabella, Marcus Antonius. Moguće da se radi o porukama koje su uklesali moreplovci koji su plovili Otrantskim moreuzom do Italije. Prilaz Gramati je moguć samo morskim putem.
Palaio Kiparo /ili Ano Kiparo – Stari ili Gornji Kiparo – Ćiparo – celo selo Kiparo je živopisno malo mesto koje je uzdiže 300 metara iznad mora, sa svojom tradicionalnom arhitekturom kamenih kuća, od kojih su mnoge gotovo napuštene, kamenom popločanih uzanih ulica, a stare crkve čine sveukupnu čarobnu sliku prekrasnog Jonskog mora na jugu, okoline potpuno prekrivene maslinjacima. Od posebnog značaja su stari natpisi koji se uzdižu iznad kuća. Porodica Džordža Trenta, bivšeg šefa CIA, je poreklom iz ovog malog sela. Manastir Svetog Dimitrija je potpuno bela crkva posvećena Svetom Dimitriju, koja se nalazi u selu Donjem Ćeparo – Kiparo. Tvrđava zamak Sopot – tvrđava Borš u blizini sela Borš se prvi put pominje 1192. godine u zapisima Ane Komnene, ćerke vizantijskog cara Aleksija Komnena. Tvrđava Borš – tvrđava Sopot se pruža duž planinskog grebena sa ostacima vizantijskog dvorca Sopota, koji je teško dostupan i do njega se može stići samo pešice. Ruševine tvrđave Sopot – tvrđave Borš odlikuju značajni istorijski ostaci koji predstavljaju važan spomenik kulture kome je neophodna zaštita, kako bi se izbegla nenadoknadiva šteta potpunog nestajanja.
Spilia Ton Pirates (Piratska pećina) – na plaži severno od Himare se nalazi velika pećina kojoj se može pristupiti samo čamcem. Ovo je prekrasno lepo mesto, idealno za mirno plivanje. Prema legendi pećina je pružala utočište piratima. Piratska pećina je interesantna prirodna pećina, poznata po knjizi koju je napisao Petro Marko i filmu istog naslova. Smeštena među vertikalnim stenama, u veoma dubokim vodama, Pećina pirata je jedna od najvrednijih turističkih atrakcija, koja posetioce vraća u srednjovekovnu Albaniju.
Himara je poznata po divnim plažama, od kojih su većina šljunkovite plaže, mada je na pojedinim plažama sitan pesak. Spilia, centralna plaža na Himari privlači leti mnogo posetilaca. Dalje se nalaze Prinos, Potami, Filikouri, a na jugu se nalaze Lamana, Kiparo, Borsi, plaže na Pikerni /Bouneci/ i Loukovo i Kakomaea kod Nivitsa. Ispod zamka u Himari je Livadi, a zatim na severu se nalaze Giali, Foussa, Zissos, Zipaea, Karkaniki, Gialiskari na Drimades, Palassa i Dralaios. Na pojedinim delovima plaža Himare postoje mesta sa veoma hladnom vodom, koju stvaraju podzemni izvori. Nekoliko desetina metara dalje od ovih tačaka temperatura vode dostiže normalan nivo. Tokom letnjih meseci mnogi brodići i čamci nude prevoz do plaža blizu Spilia.
Selo Borš se nalazi nekoliko stotina metara od obale, oko 20 minuta od Himare. To je najveća plaža albanske rivijere, čija bistrina se pruža duž 6 km. Nekoliko hotela, klubova, diskoteka i restorana se nalaze duž plaže. Gostoprimstvo meštana i tradicionalna jela jagnjetine na žaru su obeležja sela Borshi.
Poslednje primorsko selo na prekrasnoj albanskoj rivijeri je selo Lukova, koji je dobro poznato po svojim terasama limuna i maslina. 2 km dalje je popularna Buneci plaža, čiji se kristalno čist potok uliva direktno u Jonsko more. Južno od Lukova ka zalivu Kakome, nekoliko kilometara obale odlikuje blistavo beli kamen. Ovde takođe postoji veliki broj podvodnih pećina.
Selo Drimadhes – Dermi, jedano od sedam sela u regionu Himare sa oko 1800 stanovnika, ali i drugo selo koje putnici vide nakon što prođu planinski prevoj Nacionalnog Parka Llogara. Selo Dermi je smešteno u podnožju planine Acroceraunian /koje rimski pesnik Horacije naziva “infames scopulos Acroceraunia – čuvene stene Acroceraunia”/, i gleda na duge peščane plaže, predivno Jonsko more, usred polja zelenih maslina i plantaža limuna, što mu daje veličanstvenu lepotu. Zvanični albanski naziv sela Dhërmi uglavnom koristi lokalno stanovništvo i sezonski radnici, koji govore južnim dijalektom Toski ili severno-albanskim dijalektom Gega. Brojni doseljenici i sezonski radnici su naselili ovo mesto iz drugih delova Albanije tokom komunizma ili posle pada komunističkog režima. Za razliku od naziva Dhërmi, lokalni grčki naziv Drimades uglavnom koriste stanovnici koji veruju da potiču iz sela ili koji uglavnom govore grčkim dijalektom ili delimično dijalektom južne Albanije – Toske.
Engleski slikar Edvard Lir pejzaža sela Dermi opisuje kao “najveličanstvenije od svih sela koja sam video u Acrocerauni, ne liči ni malo na Atrani i Amalfi (u Italiji)”. Turističke znamenitosti Dermija čine sadržaji i znamenitosti u kojima se duboko, čisto, plavo Jonsko more dobro uklapa sa čistim i svežim planinskim vazduhom. Zaštićeno poluostrvom Karaburun od vetrova sa severa, selo Dermi je prilično zanimljivo i tokom zimskog perioda, a posebno leti. U skoro svim turističkim vodičima Albanije selo Dermi se navodi kao jedan od bisera albanske rivijere i svakako jedna od nalepših destinacija Albanije. Ovde se prepliću visoke planine u zaleđu, prekrasni pejsaži plantaža maslina, kanjoni i stenoviti oblici koji zaranjaju u more, sve pomešamo svežim mirisima agruma i mediteranskog bilja. U selu Dermi – Dhermi se organizuju sportovi i igre u vodi, obuke ronjenja i ronilačke tehnike. Selo Dermi predstavlja posebnu vrednost zbog svoje karakteristične južnjačke arhitekture kamenih kuća belih fasada i plavo ofarbanih prozora, usred autentičnog i mirisnog mediteranskog zelenila. Uz to, dobro obrazovani, poliglote i gostoljubivi stanovnici doprinose vrednosti ovog mesta, stalnim aktivnostima i međusobnim odnosima kojima oživljavaju i potvrđuju lokalni osećaj pripadnosti ‘svom selu’ i ‘sebi samima’. Tokom nedelje većina muških stanovnika sela provodi vreme u kafiću – kafenio, gde razgovaraju, igraju karte ili šah ili nešto pevaju, dok žene obavljaju poslove u kući, kuvahu i rade u bašti. Nedeljom svi idu u crkvu, jer su veoma religiozni. Seoske crkve i manastir posvećen Bogorodici, koji se nalazi na vrhu brda Drimadhes, kao i crkva Svetog Teodora na uzvišenju prema moru, ali i crkve Svetog Haralampija i Svetog Spiridona su interesantne verske građevine koje treba posetiti. Služba se obično održava nedeljom, a mesto održavanja se menja.
Za ime Himara (ili Chimara) se veruje da je nastalo od grčkog “Ravine” ili čak “Himera”, a za naziv Dhermi da potiče od grčkog termina “dhrimadhes” što znači “hrast”. Druga pretpostavka imena Dermi je takođe od grčkog izraza “dhromos” – put opravdan lokacijom sela blizu puta, ali podatak o osnivanju sela je izgubljen u istoriji. Himara, koja uključuje selo Dhermi, bio je naseljen od strane haonijanskog plemena Epirote. Filip Makedonski /otac Aleksandra Velikog/ napao je Himaru 214. godine pre nove ere, a 167. godine pre nove ere je Himara bila rimska pomorska baza. Julije Cezar je bio prvi veliki vođa koji kročio nogom na obalu blizu sela Dermi-Drimadhes u svojoj borbi protiv Pompeja i veruje se da je, dok je plovio blizu ovih opasnih obala Ceraunijskih planina, svojim mornarima rekao sledeće: “Ne bojte se, jer nosite Cezara i njegovu sreću“. Tokom određenog perioda, Himara je bila i pod bugarskom vlašću /904. godine nove ere/. Jedan rođak Gjin Bua Shpata (vladar Arte oko 1370. nove ere) je došao i ozvaničio Dhermi. Nakon ubistva Balshe II, čuvenog srednjovekovnog srpskog vladara, 1385. godine je njegova supruga, kao “prava Amazonka”, vladala Himarom do 1392. To su bila vremena ratova sa Saracenima, o kojima svedoči Pećina pirata i mesto zvano Al-Evra. Poznati Norman Žiskar i njegov sin Boemund pokušali su da pokore ovo mesto, prepoznajući strateški položaj na Otrantskom moreuzu. Gjon Kastrioti, Skenderbegov sin – albanskog nacionalnog heroja, došao je 1481. u Himaru da organizuje ustanak protiv Turaka, posle smrti svog oca, što se pokazalo neuspešnim. Kao rezultat turske okupacije, mnogi Himarioti su napustili Albaniju i osnovali neka od sela u južnoj Italiji. Za razliku od većeg dela zemlje, Turci nikad nisu u potpunosti osvojili Himaru, koja je uvek bila simbol otpora Otomanskom carstvu. Zajedno sa regionim Mirdita, oba regiona su uživala određeni stepen autonomije. Prema statusu koji je potpisao Sultan Bajazit II 1492. godine, Himara i njena sela su bila obavezna da plaćaju Visokoj porti sumu od 16.000 franaka godišnje. Sulejman Veličanstveni je pokušao da osvoji Himaru, ali uzalud /jedan Himariot zvani Damjan, uspeo je da uđe u njegovom šator u pokušaju da ga ubije/. Himara /u to vreme sa više od 50 sela/ je bila centar nekoliko ustanaka, poput onih od 1481 do 1713. Ali-paša od Janjine je bio jedini turski vladar /ili albanski, jer je bio albanskog porekla/ koji je uspeo da osvoji Himaru /1797/ i njena pripadajuća sela. Legenda kaže da je Ali paša naredio da se zapali vatre šume oko sela Drimadhes – Dermi. Prema istoriji Albanije, Sulioti, ‘ratnički cvet’ tj oni koji su najviše doprineli grčkoj nezavisnosti, su izbeglice iz Himare – Himarioti.
U to vreme, lord Bajron je napisao poznate stihove:
Hoće li sinovi Chimae koji nikad ne praštaju
grešku prijatelja, ponuditi neprijateljski život?
Spustiti nepogrešive puške i odereći se osvete?
Koji je znak tako pošten kao grudi neprijatelja?
Posle sticanja albanske nezavisnosti, Himara je bila deo nove države, iako je u martu 1914. oblast proglašena autonomnom. U 1927. je potpisan Protokol o Himari između regiona i države Albanije koji određuje privilegije ovog regiona. 1930. godina označava prestanak učenja grčkog jezika u Himari. Tokom Prvog svetskog rata Italijani koriste austrougarske zarobljenike da izgrade put koji povezuje Valonu i ovo područje, što je veliki podsticaj ekonomskom razvoju južne albanske rivijere. Tokom italijansko-grčkog rata 1940. godine je selo Drimadhes – Dermi bilo najnapredniji centar Grka, čiji stanovnici su preseljeni u Valonu, Drač i Skadar. Selo Dermi je učestvovalo u NOB-u, jer su mnogi stanovnici učestvovali u Borbenoj jedinici rivijere i u XII brigadi.
Socijalno – ekonomski razvoj: Edvard Lir koji je 1848. godine posetio praktično najveći deo Albanije je pisao o regionu da “civilizacija ovog dela Albanije izgleda zaista više od onoga što sam video”. Početkom 20. veka je selo Dhermi imalo dva lekara, koji su diplomirali u Beču i Atini. Prva škola otvorena je 1630. godine kao centar obrazovanja stanovnika obližnjih naselja. Pre Drugog svetskog rata, emigracija i poljoprivreda /uzgoj maslina i agruma/, kao i trgovina, su davale glavne prihode. Grejpfrut, koji se većinom proizvodio za jevrejske zajednice, je bio specijalna roba, uz maslinovo ulje i agrume. Emigracije, posebno u Grčku, SAD, Australiju, Francusku su bile još jedan izvor prihoda za porodice, ali istovremeno i izvor tragedija i razočarenja. Petro Marko, poznati albanski pisac na sledeći način opisuje ovu društvenu ranu: “Veruje se da su ovo veliko kamenje muškarci koji su se vratili i ovde umrli. Dok su muškarci koji su otišli i umrli u inostranstvu pretvoreni u oblake. Oni dolaze, liju suze i odlaze. A veliko kamenje pored obale sakuplja te suze, kao kišu”.
Tokom socijalizma se selo Drimadhes – Dhermi pridružilo zadružnom sistemu tek 1957. godine, kada je poljoprivreda bila jedini prihod. Tada se dogodila značajno iseljavanje stanovništva u velike gradove Albanije, kojima su Valona, Drač, Tirana i Berat bili najpoželjnija odredišta. Drimadhioti su tada važili za dobre vozače i mehaničare kamiona. Većina novih komunističkih generacija je dobro obrazovana na univerzitetima i visokim školama. Posle 1990. se veliki broj stanovnika preselio u Grčku, iskoristivši poznavanja grčkog jezika. Istovremeno je bilo iseljavanja u SAD, Kanadu i druge zapadnoevropske zemlje. Uzgoj maslina i proizvodnja maslinovog ulja su ostale jedine unosne delatnosti ovog kraja. S druge strane, turizam je počeo da bude važna profitabilna aktivnost, iako su mogućnosti još uvek nedovoljno iskorišćene. Privatizacija nekadašnjih radničkih odmarališta je služila kao pokriće za gradnju mnogobrojnih objekata zbog povećane turističke tražnje posetilaca iz zemlje i inostranstva. Nemiri iz 1997. i 1998. godine su imali negativan uticaj, ali je turizam u stalnom porastu.
Jezik: Kao i u druga dva sela u regionu /Himara i Palasa/, svakodnevni jezik stanovnika sela Dermija je narodni oblik grčkog, a albanski je u upotrebi na drugom mestu, verovatno iz razloga što su stanovnici Himare grčka manjina. Druga pretpostavka je da je grčki usvojen kao radni jezik tokom turskih pokušaja da zavladaju selom, te su Himarioti bili primorani da izbegnu na susedna grčka ostrva, posebno na Krf, odakle su međusobno trgovali. Veoma je zanimljiva činjenica koja podržava drugu pretpostavku da se posebno tužne pesme pevaju na albanskom jeziku.
Poljoprivreda: bogatstvo poljoprivrede Himare uglavnom zavisi od maslina, jer je procenjeno da zasadi masline obuhvataju više od 47.000 stabala. Najveći broj, više od 92% drveća masline u regionu Himare čini sorta Caliniot koju odlikuje najvredniji nivo dobijanja maslinovog ulja. Maksimalna godišnja proizvodnja masline dostiže 1500 MT, a maslinovog ulja 300 MT. Citrusi (pomorandže i limun), smokve, grožđe, nespola (kineska šljiva) su najvažnije druge vrste, uz koje ne treba zaboraviti i prinose od prirodne vegetacije, kao što je plod kaktusa za jelo (zvan francuska ili indijska smokva).
Religija: Stanovnici regiona Himare su primili hrišćanstvo još od najranijih vremena. Zabeleženo je da je Himara imala svog episkopa u 9. veku. Svi autohtoni stanovnici su grčki pravoslavni hrišćani. Region priobalja Himare u južnoj Albaniji je oduvek većinski naseljavalo grčko stanovništvo. Verski obredi su primenjivani čak i u ateističkim vremenima, od 1967-1990. Zanimljivo je da selo Dermi – Drimadhes ima oko 35 crkava, što je jedna svetinja na 20 porodica. Ovde su tri glavna manastira – Svetog Teodora, na brdu van naselja, manastir Bogorodice na uzvišenju sela Dermija i manastir Stavridhi. U selu postoje dve velike crkve – crkva Svetog Harallambia i Svetog Spiridhon, obnovljene 1967. Međutim, većina seoskih crkava su male i sagradili su ih povratnici iz inostranstva. Crkve Svetog Stefana i Svetog Dimitrija, prema navodima iz Istorije Albanije čuvaju neke od najstarijih fresaka Albanije (12. vek). Zapisi iz 17. veka svedoče o naporima katoličke crkve da preobrati Himariote, a posebno Drimadhiote u katoličanstvo. Pre Drugog svetskog rata je selo Dermi imalo osam sveštenika. Najveći verski praznici su Gospojina (15. avgust), Božić (25. decembar), pravoslavni Uskrs i Blagosloveni dan voda. Kako je Kanon Leke Dukađinija primenjivan kao upravni zakonik u severnoj Albaniji, Himara poštuje posebnu varijantu zakonika – Kanuni i Papa Zhulit (zakonik sveštenika Jule).
Alevra je neobično mesto kome se posetioci dive zbog neobično modro-plave-smaragdne boje mora i stena koje uranjaju gotovo vertikalno u more. Poseta male, veoma lepe luke i zaliva Alevre, šljunkovite plaže, iznad koje je uzvišenje sa manastirom Svetog Teodora se toplo preporučuje. Lokalno stanovništvo je koristilo plodnu zemlju oko zaliva za uzgoj limuna, narandže i mandarine, ali sa poboljšanjem putne infrastrukture su sela sa plažama Jali i Gjipe postala izuzetno popularne turističke destinacije, ne samo za Albance, već i za strane posetioce. Pored ovih najpoznatijih plaža, na ovom područj postoji nekoliko plaža potpuno netaknutih ljudskim uticajem, koje svakako treba posetiti u ovom jedinstveno lepom području. Zaliv i luka Gjipe se nalazi u južnom delu Pećine pirata i odlikuje je čist i sitan pesak. Preporučuje se turistima koji žele privatnost, jer predstavlja jednu od očuvanih plaža Albanije. Do plaže Gjipa se stiže čamcem ili kopnom.
