Folklor i muzika Rumunije

Narodna muzika je najstariji oblik rumunske muzike, koju odlikuje značajna vitalnost. Narodna rumunska muzika je osnova muzičke kulture. Zaštitu rumunske narodne muzike je pomogla velika i uporna publika i brojni izvođači, koji su je promovisali i razvijali narodni zvuk. Jedan od rumunskih izvođača narodne muzike je svetski poznat Georgi Zamfir, koji je izuzetno doprineo ugledu tradicionalnog rumunskog narodnog instrumenta – panove frule.

Religiozna muzika, nastala pod uticajem vizantijske muzike je doživela procvat između 15. i 17. veka, prilagodivši početne tonove lokalne narodne muzike, te su se u manastirima Rumunije pojavile ugledne škole liturgijske muzike. Ruski i zapadni uticaji su u 18. veku doveli do uvođenja polifonije u religioznu muziku, žanr koji su u 19. i 20. veku razradili mnogobrojni kompozitori Rumunije.

Jedna od najvećih riznica folklora Rumunije su rumunske tradicionalne božićne pesme, koje prenose i pevaju generacije. Tradicionalni ručni radovi Rumunije nisu imali samo upotrebnu, već i ukrasnu vrednost, sa živopisnim i isprepletanim mustrama. Žene su tradicionalno šile, štrikale i heklale, dok su muškarci rezbarili geometrijske motive ili bojili predmete od drveta ili keramike. Osim platnenih i drvenih predmeta, rumunski seljaci su tkali ćilime, sa neobičnim mustrama i šarenim detaljima. Grnčarija je obično bila ukrašavana krugovima, spiralama, stilizovanim cvećem i drugim maštovitim šarama. Najneobičniji oblik rumunske narodne umetnosti su ikone slikane na staklu. Predstava se oslikava na poleđini stakla, tako da se dobro može videti njena prednja strana.

Doina je lirsko, svečano pojanje, koje se izvodi improvizacijom ili spontano. Kao osnova rumunskog folklora je doina bila do 1900. godine jedini muzički žanr mnogih regiona u Rumuniji. Seoski način pevanja doina je uglavnom jednoglasno izvođenje sa određenim glasovnim koje se razlikuju po područja u kome se pevaju – uzvikivanje, zvuci i efekti imitiranja životinja – kokodakanje, groktanje…. Instrumentalne doine se izvode na jednostavnim instrumentima, uglavnom raznim vrstama frula ili sasvim osnovnim instrumentima koji daju ton, kao što je list. 2009. godine je doina uvršćena u UNESCO nematerijalno svetsko kulturno nasleđe.

Najranija narodna muzika je izvođena na raznovrsnim frulama, uz kasnije dodatu ritmičku pratnju kobze – žičanog instrumenta iz porodice lutnje. Ovaj muzički stil se i danas izvodi u regionima Moldavskih Karpata, Vrancea i Bukovina i kod mađarske manjine Čanga. Grčki istoričari su zabeležili da su Dačani svirali gitaru i da su sveštenici pevali pesme u pratnji gitare. Gajde su bile omiljene u narodu od srednjeg veka, kao i u većini evropskih država, ali su zanemarene tokom nedavnih godina preporoda 20. veka. Violina je od uvođenja imala uticaj na muziku svih krajeva Rumunije, postavši glavni instrument. Svaki region u Rumuniji ima poseban spoj starih i novih instrumenata jedinstvenog zvuka. To se razvija do današnjeg doba, sa najnovijim dodacima električnih tastatura i sistema udaraljki.

Arcanul Batrinesc je lagana igra iz Arcanula, regiona Moldavije u Rumuniji. Batrin znači “drevni” ili „stari” i oubičajeno je za sve igre širom Rumunije.

Ramona Fabian & Marcel Avram

Rumunska narodna igra – igre iz Transilvanije

Rumunska narodna igra

Folklorni ansambl “Dor Transilvan”

Dumitru Farcas – Roata feciorilor