Bosna i Hercegovina

Federacija Bosne i Hercegovine je zemlja jugoistočne Evrope, na Balkanskom poluostrvu koju čine dva entiteta : Federacija Bosne i Hercegovine i Republika Srpska. Graničeći se sa Hrvatskom na severu, zapadu i jugu, Srbijom na istoku i Crnom Gorom na jugoistoku, Bosna i Hercegovina je jedan od neotkrivenih turističkih dragulja bivše Jugoslavije, skoro potpuno zaokružen kopnom, osim 26 km jadranske obale oko grada Neuma. Ilirska plemena koja su vladala čitavim Balkanom su doživela svoj konačni pad u borbi protiv Rimljana u tvrđavi Vranduku, u blizini Zenice, oko 6. veka pre nove ere. Francuski putopisac početkom 19. veka opisuje da Bosna ima više od 40 utvrđenja i tvrđava, raznih veličina i očuvanosti. U Bosni i Hercegovini su se susretale istočne i zapadne civilizacije, koje su nekada ratovale, ali su se češće međusobno obogaćivale i ojačavale, kroz dugi period svoje očaravajuće istorije.

Federacija Bosne i Hercegovine zauzima površinu od preko 50,000 km2, i često je nazivaju “srcem jugoistočne Evrope“. Bosna i Hercegovina je prirodno čudesna zemlja – blagoslovenih olujnih kanjona, bujnih šuma bogatih divljači /preko 25 miliona hektara pod šumama/, kristalno čistih reka i modro-plavih jezera i dragocene smese kultura i tradicija, nastalih na ovom brdovitom regionu južnih Dinarskih planina. U Bosni i Hercegovini je utvrđeno 227 vrsta biljaka, koje pripadaju 71 različitim biljnim grupama i koriste se u etno-terapeutske namene. Bosna i Hercegovina je jedinstvena i pruža usamljene staze, strme uspone, veličanstvene panorame, brze spustove, osvežavajuće kupanje i odličnu zabavu. Bosna i Hercegovina posetioce očarava svojim prirodnim lepotama, nadahnjuje bogatim kulturnim nasleđem i dira toplinom i urođenom gostoljubivošću njenih stanovnika. Osim toga, ono što je posebno sjajna stvar Bosne i Hercegovine je činjenica da u tri sata vožnje možete skijati po obroncima bosanskih olimpijskih planina i kupati se u Jadranskom moru. Hercegovina je istorijska i geografska oblast nastala sredinom 15. veka, kada je vojvoda Stefan Vukčić Kosača uzeo titulu hercega od Svetog Save. To je brdsko-planinsko područje koje zauzima oko 20% teritorije Bosne i Hercegovine, gde živi oko 10% stanovništva zemlje.

Glavne turističke atrakcije Bosne i Hercegovine: Sarajevo – glavni grad Bosne i Hercegovine i Olimpijski grad, kao i grad nauke, turistički i kulturni centar, Banja Luka – glavni grad Republike Srpske, Bihać i reka Una, sa veličanstvenim vodopadima i Nacionalnim Parkom Una, Doboj sa tvrdavom iz 13. veka, Jajce sa prekrasnim vodopadom i jezerima, Park prirode Blidinje, Prijedor, Nacionalni Park Kozara i najveci spomenik iz Drugog svetskog rata u Mrakovici, reka Neretva, reka Buna i izvor Vrelo Bune sa istorijskim gradom Blagajem, Kraljevsko selo Kotromanićevo, kanjon Tare, prašuma Perućica /kod istorijskog grada Foče/ koja je jedna od dve preostale prašume Evrope, reka Sutjeska i kanjon, u okviru Nacionalnog Parka Sutjeska, istorijsko selo Pocitelj, Mostar – “grad sunca” sa svojim “Starim mostom” /obnovljenim posle razaranja hrvatskih snaga tokom bosanskog rata/, Međugorje – mesto pojave čuvene Device Marije, planine Bjelašnica i Jahorina, Hutovo blato, primorski turistički centar Neum, Travnik – grad Ive Andrica, Park prirode Tajan, nekropole stecala Stolac i Radimlja, Trebinje, manastir Tvrdos, manastir Dobrun, Stari most u Višegradu – UNESCO znamenitost, tvrđava Bobovac, Bijeljina, Tuzla, pecina Vjetrenica…

Bosna je takođe mesto gde su se 1943. godine, najdramatičnije godine Drugog svetskog rata, dogodile neke od najvećih bitaka tog svetskog rata. Tokom Drugog Svetskog rata se u Bosni odigralo pet od sedam najvažnijih partizanskih antifašističkih ofanziva. Posetićemo ta čuvena istorijska mesta u našim specijalnim turističkim programima /Nepoznate staze Titovih partizana …./.

Bosna i Hercegovina je značajno planinsko područje, koje na jugu obuhvata centralni deo Dinarskih planina – Dinarskih Alpa, brdovitog severozapadnog dela i ravnice u njenom severoistočnom delu, koja doseže do Panonske nizije, dok se na jugu graniči sa Jadranskim morem. Široka područja divljine i netaknuta priroda Bosne i Hercegovine je čini odličnom avanturističkom destinacijom i odredištem ljubitelja prirode. Dinara je planinski venac koji predstavlja prirodnu granicu između Bosne i Hercegovine i Hrvatske, po kome je nazvan čitav planinski sistem. Venci Dinare se protežu pravcem severozapad – jugoistok, dužinom od 645 km, prateći jadransku obalu. Planina Dinara je duga 84 km i njen najviši vrh je Troglav, visine 1913 metara.

Centralna Bosna je najplaninskiji deo zemlje, koga čine dominantne planine Vlašić, Čvrsnica i Prenj. Planina Prenj je svakako jedna od najlepših i najimpresivnijih planinskih venaca u Bosni i Hercegovini, kao i celog krečnjačkog Dinarskog planinskog sistema. Planinu Prenj odlikuju uzbudljivi, elegantni i oštri vrhovi, veličanstveni prevoji, 11 vrhova preko 2000 metara, predivne doline i drugi alpski oblici, prekriveni snegom većim delom godine. Gradovi Konjic, Jablanica i Mostar se nalaze u podnožju planine Prenj. Najviši vrh Prenja je vrh Zelena Glava, visok 2155 metara. Istočnu Bosnu čine planine Trebević, Jahorina, Igman, Bjelašnica i Treskavica, koje pripadaju Dinarskim planinama. Ovde su 1984. godine održane Zimske Olimpijske Igre. Danas olimpijske planine dočekuju nove generacije skijaša i ljubitelja zimskih uživanja na snegu, koji skijaju padinama najvišeg olimpijskog nivoa, začuđujuće povoljnih cena i bez ikakvog čekanja u dugim redovima. Dođite na skijanje u Bosnu i Hercegovinu, da upoznate najuzbudljiviju skijašku destinaciju jugoistočne Evrope !

National Geographic je proglasio Bosnu i Hercegovinu među 10 najboljih avanturističkih destinacija u 2012. Bosna i Hercegovina, kao turistička destinacija koja omogućava izvanredno splavarenje, planinarenje, skijanje i druge adrenalin sportove, nudi najbolje planinske biciklističke ture i pešačke rute duž drevnih karavanskih puteva, koji su vekovima povezivali planinska naselja.

Unutrašnjost Bosne i Hercegovine je veći geografski region umerene kontinentalne klime, sa toplim letima i snežnim, hladnim zimama. Grebeni dinarskih planina Bosne i Hercegovine čine prirodnu granicu između mediteranske i kontinentalne – alpske klime. Tople mediteranske temperature, koje se sudaraju sa oštrim alpskim vazduhom, stvaraju jedan od najraznovrsnijih eko sistema Evrope. Hercegovinu, južni deo Bosne i Hercegovine, odlikuje mediteranska klima i plodna ravnica, sa veoma toplom, sunčanom i suvom klimom. Hercegovina ima izuzetnu komparativnu prednost u proizvodnji lekovitog smilja, jer naučne analize potvrđuju da je smilje iz Hercegovine među najkvalitetnijim sortama ovog lekovitog bilja na svetu.

Flavije Galerije Valerije Licinijan Licinije – Flavius Galerius Valerius Licinianus Licinius, rođen oko 250. godine u Popovom Polju, poreklom Tribal, bio je rimski car od 308. do 324. godine, poginuo 325. godine. Hercegovina je nazvana po poslednjem vladaru Huma, Hercegu Stjepanu, koji je bio poslednji vladar bosanske aristokratske porodice Kosača, pre turskog osvajanja. Najraniji srednjovekovni izvori (početak 10. veka), Hercegovinu nazivaju Hum ili Zahumlje, kojem su na čelu domaći knezovi (dux Chulmorum). U periodu od 10. do 15. veka taj toponim se prostorno sve više širio, pa su sredinom 15. veka uspostavljene one granice koje i danas označavaju hercegovački prostor.

U Bosni i Hercegovini ima oko 1000 reka i rečica. Reka Sava je najveća reka Bosne i Hercegovine i čini prirodnu severnu granicu sa Hrvatskom. Predivne reke Una, Sana i Vrbas su desne pritoke Save, smeštene u Bosanskoj Krajini, severozapadnom delu Bosne i Hercegovine. Bosna je dobila ime po reci Bosni, koja svojim čitavim tokom teče u okviru granica zemlje. Ona se proteže kroz centralnu Bosnu, od izvora u blizini Sarajeva, do ušća u reku Savu, na severu. Drina teče istočnim delom Bosne i svojim skoro čitavim tokom čini prirodnu granicu, neki kažu vezu sa Srbijom. Granica između Srbije i Bosne i Hercegovine je duga 383 km, od čega reka Drina obuhvata 229 km granične linije i omogućava raznovrsne turističke aktivnosti i sadržaje na vodi. Smaragdno zelena reka Neretva je glavna reka Hercegovine, jedina koja teče u pravu jugozapada i pripada slivu Jadranskog mora. Jedinstvena odlika vodenog sistema Bosne i Hercegovine su brojni vodopadi koji ukrašavaju ceo pejsaž. Među najlepšim i najvećim vodopadima Bosne i Hercegovine su : Štrbački buk (visok 23,5 metara koji je najviši u Bosni i Hercegovini), Martin Brod na reci Uni, vodopadi reke Plive u Jajcu (27 metara) i vodopad Kravica na reci Trebižat. Najlepša znamenitosti reke ponornice Trebižat je vodopad Kravice, 3 km nizvodno od Vitaljine, u Studencima, blizu Ljubuškog. Ovde kristalno čista smaragdna reka pada u slapu u kanjon oblika potkovice, stvarajući ispod jezero prečnika 120 metara. Trava, alge i mahovina pokriva ceo vodopad Kravice, od dna prekrivenog naslagom krečnjaka do vrha vodopada. Ista pojava stalnog procesa prirodnog stvaranja bigra na reci Trebižat je prisutna na vodopadima Krke i u Nacionalnom Parku-jezerima Plitvice. Reka Trebižat je poznata po kaskadama i vodopadima koji nastaju isključivo u područjima besprekorno čiste vode visokog kvaliteta, te je ovo prekrasno područje Trebižata sa pravom proglašenom Parkom prirode. Iskreno verujemo da izgradnja mini hidroelektrana neće potpuno uništiti prekrasan tok reke Trebižat….

Termalne vode Bosne i Hercegovina imaju značajnu ulogu u zdravstvenom i rekreativnom turizmu  i balneoterapiji. Tradicija korišćenja termalnih i lekovitih voda u Bosni i Hercegovini potiče od drevnih vremena, perioda grčke i rimske civilizacije.  Na izvorima u Banji Vrućici pored Teslića su pronađeni novčići korišćeni za zdravstvene usluge. Termalne vode banje Guber su takođe poznate od doba Rimljana, koji su izvor nazvali Domavia, a čitavo područje Argentaria. O tome svedoči natpis na ostacima rimskih termi. Prvi tragovi upotrebe termalnih voda na Ilidži kod Sarajeva potiču iz perioda rimske vladavine, kada su nastale prve terme, o čemu svedoče arheološka istraživanja. Organozovano korišćenje lekovitih izvora Ilidže je počelo 1895. godine, dok je tokom Austro-ugarske vladavine sagrađen veliki broj smeštajnih i terapijskih kapaciteta. Prve provere kvaliteta termalnih voda u Fojnici, koje je obavio E. Ludwig 1888. godine su bile naučna potvrda narodne tradicije o lekovitim svojstvima ovih voda. Prvi pisani dokumenti o lekovitoj vodi u Kiseljaku potiču iz 14. veka.

O ratu u Bosni i Hercegovini u kome, sigurno smo, postoji “druga strana medalje” da su svi agresori žrtve, napisano je mnogo knjiga i izvestaja. Bosanskom ratu ćemo, uz duboko poštovanje svih nevinih žrtava koje zaslužuju pravdu, priznanje i ljudsko saosećanje, kao i našu iskrenu želju da večno počivaju u miru, posvetiti samo nekoliko reci potrebi za ozbiljnim razumevanjem sustine jugoslovenskog konflika, oslobodene manipulacija i propagande, jer je naša dužnost da posetiocima čistog srca predstavimo lepote Bosne i Hercegovine današnjice, u nameri da ih pozovemo da ih upoznaju.

Bosna je bila deo SRF Jugoslavije koji je stekao nezavisnost 1992. godine, posle rata u Bosni i Hercegovini, najkrvavijeg ishoda raspada Jugoslavije. Rat na teritoriji Bosne i Hercegovine je bio međunarodni građanski oružani sukob i religiozno nasilje u periodu od marta 1992. do novembra 1995. godine, između nekoliko strana: Bosne, Federacije Jugoslavije /kasnije Srbije/ i Hrvatske, i “ostvario” krvavi rezultat od oko 110000 žrtava i 1,8 miliona raseljenih stanovnika.”Oni nikada nisu priznali svoje zločine – razaranje srpskih sela oko Srebrenice, muslimani koji su odsecali glave seoskih žitelja, pljačkali njihovu stoku i na kraju palili njihove kuće. General Naser Oric koji je predvodio ubice je još uvek na slobodi, uz podršku Amerike svake godine obeležava sećanja na žrtve Srebrenice. Američka – EU propaganda nije izmišljena u Ukrajini, ona je počela u Jugoslaviji.” Pirko Turpeinen

Više od 20 godina posle završetka krvavog rata, koji je izazvao beskrajnu patnju i neopisiva razaranja, Bosna i Hercegovina i njeni stanovnici se bore da pronađu put za obnovu i pomirenje. Bilo kada se dogodi sukob, svi počinioci zločina i kriminalci moraju biti procesuirani i odgovorni za svoja nelegalna dela, bez obzira kojoj strani su pripadali i nezavisno od političke uloge koju su imali. Međunarodni svetski poredak je iskoristio gnusni mit o Srebrenici u pokušaju da razdvoji pravoslavne hrišćane od muslimana da bi bolje njima vladao, ili, još bolje, da bi međusobno ratovali, te i danas dozvoljava da zlo vlada svetom. Ostaju bolna pitanja – gde su sahranjeni borci tzv. Armije BiH iz Srebrenice koji su poginuli u borbama i napadima na srpska sela od 1992-95. godine? Koliko njih je poginulo od 1992-95 ? Koliko boraca tzv. Armije BiH je poginulo u proboju ka Tuzli u julu 1995. godine i jesu li oni sahranjeni kao nevine žrtve u Potočarima? Da li su Srbi u julu 1995. uhvatili, postrojili i streljali 8372 nevinih Bošnjaka ili je to laž? Molimo pogledajte : Srebrenica izdani grad

Država Bosna i Heercegovina se danas sastoji od tri državotvorna naroda: Bošnjaka, Srba i Hrvata. Putovanje u Bosnu može biti veoma dirljivo, ali je ova prekrasna i jedinstveno gostoljubiva zemlja danas sasvim bezbedna. Ratna dešavanja iz 90-tih su samo daleka noćna mora i nema zaostalog nasilja.

Kratka istorija Bosne i Hercegovine

Krajem 12. i početkom 13. veka Bosnom su vladali moćni banovi, uključujući Kulina-bana i Mateju Ninoslava, a odnosi izmedu bosanskih i srpskih vladara su bili prijateljski i ojacani rodbinskim vezama. Mađarski napad 1253. godine je možda mogao doprineti potčinjavanju zemlje osvajaču sa severa, te su periferni severni delovi Bosne, tokom vladavine banova Šubića priznali suverenost Ugarske. Stjepan I Kotromanić je 1332 uspostavio svoju upravu u čitavoj bosanskoj zemlji i oženio se srpskom princezom Jelisavetom, ćerkom Kralja Dragutina. Njegov naslednik, ban Stjepan Tvrtko I se borio u Hrvatskoj i Srbiji i krunisanjem u manastiru Mileševa 1377. stekao titulu kralja. Posle njegove smrti 1391. godine u Bosni nastaju brojne borbe za vlast. Stefan Vukčić Kosača se proglasio 1448. godine za samostalnog vojvodu – hercega Huma ili Hercega Svetog Save, čime je njegova zemlja dobila naziv Hercegovina, po nazivu vladarske titule. Stjepan Tomašević 1459. godine nasleđuje bosanski presto i ženi srpsku princezu Jelenu Branković, ali ne uspeva da spreči otomansko osvajanje srpske države. 1461. godine su ga zarobili i ubili turski osvajači, kada Bosna postaje provincija Otomanskog carstva. Mađari su uspostavili manju zavisnu kneževinu oko Jajca 1481. godine, koju su Turci osvojili 1527. godine.

Od 1580. godine je značajno područje današnje Bosne i neka okolna područja Srbije i Hrvatske pod Otomanskim carstvom sa statusom elajeta, sastavnog dela imperije. Posle osmanskog osvajanja Bosne i Hercegovine su Muslimani uživali privilegovan status. Bosanskim elajetom je upravljao vezir, koji je rukovodio pašama i lokalnim sudijama. Vlasništvo nad zemljom je određivano po otomanskom feudalnom sistemu, po kome je vlasnik timara /poseda/ bio u vojnoj obavezi. Muslimani su postali deo sistema Osmanskog carstva kao upravnici, paše, zemljoposednici, janičari i drugi zvaničnici od sultanovog poverenja. Primenjivane su razne vrste poreza, uključujući harač koji su proporcionalno plaćali nemuslimani. Takođe je, kao i u ostalim delovima Otomanskog carstva, uveden ozloglašeni sistem “naplate poreza u krvi” pod nazivom devširme kojim su hrišćanski dečaci od 10 i više godina odvođeni na obrazovanje pod otomansku carsku upravu i Janičare, tj. elitne sultanove vojne jedinice.

U području gde je hrišćanstvo slabilo učestalim oštrim podelama između katolika, pravoslavnih i pripadnika bosanske crkve, islamu su postepeno prišli brojni obraćenici, dok su se hrišćani iselili, te su razni muslimanski Bošnjaci predstavljali značajno uporište otomanske vojske i uprave. Najstariji turski defteri, iz 1468. i 1469. godine, pokazuju da je islam u prvim godinama posle turskih osvajanja pridobio tek šačicu ljudi za sebe: na području istočne i srednje Bosne koju te knjige obuhvataju bilo je 37.125 hrišćanskih porodica, a svega 332 muslimanske porodice. Tokom iduće četiri dekade, kada se ukupni broj stanovnika uglavnom nije menjao, znatno je porastao broj muslimana: u defterima iz dvadesetih godina 16. veka za sandžak Bosnu ukupan broj hrišćana iznosi 98095, a muslimana 84675. Razlozi za promenu vere su bili uglavnom ekonomski, budući da su veliki centri, poput Sarajeva i Mostara bili većinski muslimanski, te pripadnicima drugih vera nije bilo moguće voditi celovit i aktivan građanski život. Drugi motiv islamizacije Bosne posle otomanskog osvajanja je svakako bio privilegovan zvanični status Muslimana i verovatno želja da se izbegne plaćanje poreza i vojna obaveza.

“U Crnoj Gori se 1875. godine po izbijanju Hercegovačkog ustanka – Nevesinjske puške, sklonilo 50 hiljada hercegovačkih izbeglica. Iduće godine se taj broj povećao za oko 25 hiljada. Naime, kada su Crna Gora i Srbija sredinom 1876. godine stupile u rat sa Turskom, 25 hiljada izbeglica iz Srbije i Dalmacije je prešlo u Crnu Goru. Temel, austrougarski vojni i diplomatski predstavnik na Cetinju, kaže da je u Crnoj Gori bilo 70 hiljada izbeglica iz Hercegovine. Oni su u Crnoj Gori bratski dočekani, crnogorska vlada je obećala da će hleba biti dovoljno. A crnogorske familije su sa svojom hercegovačkom braćom podijelila i svoj krov i šume i sve što imaju, više nego mogu žitom i novcem.” prenela Tamara Komazec, Istorijski zapisi 1976. Organ istorijskog instituta SR Crne Gore

Turska vlast je trajala do 1908. godine, kada ju je Austrija pripojila, nakon okupacije 1878. godine. Bosna je 1918. godine postala deo Kraljevine Srba, Hrvata i Slovenaca, koja je zvanično preimonovana 1929. godine u Kraljevinu Jugoslaviju. Tokom Drugog svetskog rata je pripala Nezavisnoj hrvatskoj državi, te je 1945. godine reintegrisana u Jugoslaviju, rasparčavanjem posle etničko-religioznog rata 1992. godine, postala nezavisna država.