Bihać Bosna i Hercegovina
Bihać se nalazi u Unsko-Sanskom Kantonu, u severozapadnom delu Bosne i Hercegovine, na obalama prekrasne reke Une. Grad Bihać se nalazi na granici između Bosne i Hercegovine i Hrvatske, vrlo blizu prekrasnih Plitvičkih jezera – Nacionalnog parka u obližnjoj Republici Hrvatskoj /ca 30 km/. Bihać ima pogodne veze sa Jadranskim morem u Dalmaciji – Split je samo 3,5 sata vožnje udaljen od Bihaća, a do Senja i Zadra se stiže za samo 1,5 sat.
Nacionalni Park Una je najveći nacionalni Park Bosne i Hercegovine i jedno od najlepših područja prekrasne prirode ovog božanstvenog i blagoslovenog dela sveta. Nacionalni Park Una obuhvata površinu od 198 km2 granice Bosne i Hercegovine sa Hrvatskom, duboke i bujne šume i prekrasne reke i vodene tokove, u kojima je raznovrsna flora i fauna, kao i vodopadi od čije lepote zastaje dah, što ovaj prostor čini jednim od najraznovrsnijih biosfera područja ovog regiona i posetiocima pruža brojne mogućnosti za uzbudljive sportove na vode i aktivnosti u prirodi.
Bihać je grad bogate istorije koji je u srednjem veku bio kraljevski grad sa podgrađem, a danas je privredni i kulturni centar Unsko-Sanskog Kantona. Bihać i dolina reke Une je jedno od najrazvijenih područja u Bosni i Hercegovini iz ilirskog perioda. To je područje smešteno između planine Plješivice na zapadu, Grmeča na istoku i Zrinjske i Petrove gore na severu, sa velikim brojem tragova i arheoloških nalaza koji govore da se ovde nalazilo veliko središte ilirskog plemena Japoda. Japodi su pleme koje je naseljavalo veliko područje koje je obuhvatalo širi prostor oko srednjeg toka Une i Nacionalnog parka „Una“ u Bosni, današnju Liku i Gorski Kotar u Hrvatskoj i Belu Krajinu u Sloveniji. Razvoj japodske kulture odvijao se približno tokom poslednjih hiljadu godina stare ere. Branka Raunig, Umjetnost i religija prahistorijskih Japoda, 2004.
Kapetanova kula, Crkva Svetog Antuna Padovanskog – nekada najveće mesto molitve katolika, turbe koje potiče iz vremena Austro-ugarske uprave u Bihaću, džamija Fethija sa zidinama koje još uvek odolevaju zubu vremena, podsećajući na prošle dane ponosa i uspona, čine najznačajnije spomenike kulture i istorije u centru grada Bihaća. Praistorijski i srednjovekovi grad Sokolac o kome svedoče povelje iz 1385. godine se nalazi na strmom bregu sa istočne strane brda Debeljače na levoj obali reke Une, oko 3 km uzvodno od centra grada. U bronzano doba je na mestu današnje tvrđave Sokolac postojala praistorijska građevina čiji tragovi su pronađeni tokom arheoloških iskopavanja i ukazuju na istorijski period od 9. do 10. veka pre nove ere. U to vreme su na reci Uni postojala sojenička naselja smeštena u obližnjem naselju Ripač. Ispod utvrđenja Sokolac je Golubičko polje, reka Una i magistralni put. “Sokol se pominje 1395. godine kao kraljevski grad u povelji kojom se sokolački kapetani, Ivan Uza i Grgur Etem mire sa klokočkim plemenom pred bihaćkim sudom. 1431. i 1434. godine je ugarski kralj Sigismund založio Frankopanima grad Sokolac sa drugim kraljevskim gradovima. Posle smrti Matije Korvina je grad i veliki deo Krajine pripao njegovom sinu Ivanu Korvinu. 1510. godine je kralj Vladislav Sokolac darovao plemenu Orlovića koji su se žestoko borili protiv Turaka”. Izvor Časopis Nada, Sarajevo
Srbi Bihaća – Bihaćani, iako islamske veroispovesti, više vole da ih zovu Bišćanima, ostavili su velikog istorijskog i civilizacijskog traga u Bihaću. Početak modernog, multietničkog Bihaća, podjednako islamskog, rimokatoličkog i pravoslavnog, može se smestiti u kraj 16. veka, kada je plaštom velike Osmanske imperije ovaj kraj zaogrnuo pomuhamedanjeni Srbin, Hasan paša Predojević.
Područje oko Bihaća je bilo naseljeno već u vreme Ilira i Rimljana, ali se grad pominje tek 1260. godine, u povelji ugarskog kralja Bele IV. U okolini Bihaća je bilo područje duž koga se protezala krajnja severozapadna granica između Otomanskog i Austrougarskog carstva. U srednjem veku se grad Bihać razvio u slobodnu kraljevsku varoš, sa značajnom tvrđavom i dva manastira – franjevačkim i dominikanskim, nekoliko crkava i velikim brojem trgovačkih i stambenih zgrada i nekoliko odbrambenih kula. U 16. veku su Bihać i njegovi okolni utvđeni gradovi postali deo takozvane vojne granice odbrambene utvrđene zone – Vojna Krajina, protiv sve češćih upada otomanskih snaga. Vojska Osmanskog carstva, predvođena Begom Segedinom Sandžakom i Hasan Pašom Predojevićem je juna 1592. godine osvojila Bihać. Tokom naredna tri veka je Bihać dobio brojne džamije i postao značajno utvrđenje na krajnjem zapadu Otomanskog carstva, kao i tačka povlačenja tokom osmanlijskih napada i stalnog pritiska na granice Hrvatske. Kapetanova kula u Bihaću se nalazi u centru grada, u Gazi Husref Begovoj ulici, na levoj obali reke Une, okružena nekadašnjim prilično dobro očuvanim gradskim zidinama koje su činile jezgro nekadašnje tvrđave Bihać. Kapetanova kula u Bihaću čini skup spomenika, zajedno sa Crkvom Svetog Antuna Padovanskog i grobnicom bihaćke – hrvatske – aristokratije. Ceo kompleks se nalazi na osnovi visine tri metara, ojačanoj potpornim zidovima. Danas je Kapetanova kula koristi kao Muzej, sa stalnom postavkom istorijske zbirke i dokumenata sa područja Bihaća.
Na području opštine Bihać se nalaze brojni spomenici kulture i umetnosti i turističke znamenitosti koje posetioce treba da upoznaju : džamija Fethija sa haremom; Hidrocentrale Bihać, Jakar i Kanal sa kraja 19. veka; Jevrejsko groblje na lokalitetu Islamovac; kameni reljef sa figurom muškarca; kameni reljef sa grbom grada Bihaća; Kapetanova kula; konak u Bihaću; Ostrovica – Ostrovački grad; praistorijska gradina, srednjovekovni i osmanski grad Sokolac; arheološka nalazišta Jezerine u Pritoci, nekropola u Ribiću i nekrepola Ripač i u Golubiću sa ostacima materijalne kulture plemena Japoda – od 10. veka pre nove ere do 2. veka; Spomen Park žrtava fašističkog terora Garavice /kojim je odata počast hiljadama civilnih žrtava Srba i Jevreja, uključujući decu, koje su zverski ubile Ustaše jula 1941./; srpski pravoslavni manastir Rmanj sa ostacima originalnih fresaka u Martin Brodu; stari grad Rmanj u Martin Brodu; Turbe; Umetnička zbirka Damirke i Envera Mulabdića; Zbirka umetničkih dela Dževada Hoze; Zbirka umjetničkih dela Joana Bijelića; Zgrada Klostera – Samostan i škola časnih sestara, ……
Garavice su spomen područje i Nacionalni Spomenik Bosne i Hercegovine na oko 15 hektara koji obeležava mesto masovnog pogubljenja hiljada civila koje su izvršile ustaške jedinice Nezavisne Države Hrvatske početkom Drugog svetskog rata, uz druga masovna stratišta u Cazinu, Velikoj Kladuši, Bosanskoj Krupi i Bosanskom Petrovcu. Stratište i spomen područje Garavice se nalazi sa obe strane magistralnog puta Bihać Zagreb, sa uzvišenjem Humačka glavica koje obuhvata tri masovne grobnice – Garavice, Delibarice i Uljevite bare. Na ovom mestu u Garavicama su se do maja 1941. godine nalazili prirodni kanali rečice Klokot koje su ustaše tokom nekoliko ratnih meseci napunili leševima Srba, Jevreja i Roma. Tačan broj nastradalih na ovom stratištu nikada nije utvrđen. Prema britanskim izvorima, za samo tri meseca je ubijeno 14500 civila koji su zverski stradali svakodnevno ovde i na raznim okolnim mestima, živi spaljivani u crkvama, kućama, štalama, živi zakopavani u uspravnom položaju i posipani krečom. Postoje svedočenja da su muslimani i Hrvati iz okolnih kuća svakodnevno, užasnuti, slušali jauke stradalnika, među kojima je bilo i dece. Najveći broj je ubijen na Garavicama u masovnom pokolju, u periodu od 28. jula do 04. avgusta 1941. godine, kada je ubijeno oko 10000 civila. Ustaške vlasti su 1941. godine izdale i sprovele naredbu da se do temelja poruši bihaćka pravoslavna crkva Svete Trojice, čiji kamen je iskorišćen za dogradnju rimokatoličke crkve i zvonika, u blizini Kule u Bihaću. Zemljište na kome se nalazio predratni pravoslavni hram je opštinska vlast oduzela i izgradila zgradu opštine. Na mestu stradanja civila je 1981. godine podignut Spomen kompleks Garavice koji je rad vajara Bogdana Bogdanovića i obuhvata 15 identičnih kamenih megalita koji liče na kamene stubove tj. ljudske figure, podeljeni u dva dela – veći deo čini 13 skulptura koje su koncentrisane na i okolo brda i manja sa dve skulpture koje su udaljene 975,7 metara vazdušne linije. Ovako grupisani megaliti prate konfiguraciju terena i završavaju se vrhovima na kojima su uklesani oblici ljudskih suza koji predstavljaju ženske figure koje, pogrbljenih tela i međusobno prislonjenih glava zbog tuge, posmatraju stradanje svojih najmilijih i gledaju u budućnost. Na kamenim megalitima u Garavicama je uklesan natpis – “Život je jači od smrti, Pravda jača od zločina, Ljubav od Mržnje“. Spomen područje Garavice je danas u izuzetno lošem stanju i zapušteno, kameni stubovi obrasli korovom i išarani grafitima, ali i oštećeni gelerima iz proteklog rata.
Staro utvrđenje u Ostrošcu kod Cazina, 14 km severoistočno od Bihaća, na levoj obali Une najviše podseća na dvorac. Stara tvrđava Ostrožac blizu Cazina, 14 km severoistocno od Bihaća, na levoj obali reke Une izgleda skoro kao dvorac. Utvrđenje Ostrožac se nalazi 206 metara iznad reke Une. Prvi put se pominje po slovenskom nazivu 1286. godine kao vlasnistvo knjaza Babovića od Blagaja. Utvrdenje Ostrožac je najduže bilo naseljeno u čitavom području Cazina. Tvrdava Ostrožac je mnogo puta obnavljana i danas izgleda potpuno bajkovito. Neki istraživači tvrde da ova tvrđava postoji od 405. godine pre nove ere, što nije istorijski potvrđeno. Brojni vladari su upravljali utvrdenjem Ostrožac, o čijem raskošnom uređenju postoje određeni podaci. Danasnji izgled tvrđave Ostrožac potiče iz 16. veka, kada su osmanski osvajači osnovali tursku provinciju u Bosni. Druga obnova je trajala od 1900. do 1906. godine i povezana je sa nepotvrđenim članom Habsburske porodice. Tvrđava Ostožac predstavlja najzanačajniji kulturno-istorijski objekat na području cazinske opštine, odnosno čitave Bosne i Hercegovine.
Nekadašnja crkva Svete Trojice u Bihaću je bila sagrađena 1894. godine u vizantijsko-romanskom stilu, sa kubetom visine 30 metara i dva zvonika. Crkva je bila duga 25 metara i široka 15-50 metara, čineći jednu od najlepših i najvećih pravoslavnih crkava u Srpskoj patrijaršiji i na Balkanskom poluostrvu. Po uspostavljanju Nezavisne države Hrvatske, 1941. godine su hrvatske vlasti izdale i sprovele naredbu da se do temelja poruši bihaćka pravoslavna crkva, što je izvršeno na Vidovdan 1941. godine. U Bihaću je tada pobijeno preko 15000 Srba i sva srpska sela su spaljena. Zemljište na kome se nalazio predratni pravoslavni hram je komunistička vlast oduzela 1959. godine i na tom mestu je sagrađena zgrada Opštine Bihać. Izgradnja novog hrama Svete Trojice je započeto 1987. godine u naselju Jezero. Tokom poslednje rata je grad Bihać potpuno etnički očišćen od Srba i sva sela su ponovo do temelja popaljena.
Reka Una je jedna od najlepših i najčistijih reka u Evropi, koja protiče kroz područje grada Bihaća, kome su naziv dali drevni Rimljani. Videvši lepotu Une, “kraljice reka”, dodelili su joj ime, koja ona sa punim pravom nosi i danas : “Una – jedna i jedina”. Ime reke Une nastalo je od latinske reči una – jedina. Una na svom toku stvara mnoge vodopade, medju kojima su najpoznatiji vodopadi kod Martin Broda i vodopad Štrbački buk – sa nekoliko vodopada, od kojih je najviši visok 25 metara.
Nedaleko od Bihaća, u naselju Račić, nalazi se izuzetno lepa prirodna atrakcija, Japodski otoci, jer je reka Una ‘odlučila’ da ovaj kraj Bosne i Hercegovine učini neverovatno lepim. Japodski otoci su sasvim posebna turistička znamenitost Bosne i Hercegovine smeštena uz granicu sa Hrvatskom. Rečne ade su povezane drvenim mostovima i teritorijalno se graniče sa Nacionalnim parkom Una. Ima ih ukupno pet i po svojoj lepoti mogu da se takmiče sa bilo kim na svetu. Oko ovih ada probija se reka Una stvarajući kaskade i transformišući obale, dok mostići preko nje omogućavaju turistima da uživaju u njihovoj lepoti. Sam turistički centar ima parking, restoran i prilično prostran deo za kampovanje, omiljen kod mnogih gostiju iz svih krajeva Evrope. Svaki izgrađeni deo u kompleksu je deo prirodne celine, sve je uglavnom napravljeno od drveta kako se ne bi remetila ravnoteža u prirodi, a u planu je i izgradnja nekadašnjeg drevnog naselja, kulturno-arheološko područja po kome je i poznat ovaj kraj. TUI Magazin
