Banja Herkulana
Banja Herkulana – Baile Herculane je najstariji banjski centar u Rumuniji, ali i jedno od najstarijih banjskih lečilišta na svetu. Băile Herculane – banja Herkulana je grad u rumunskom Banatu, u okrugu Karas-Severin, smešten u dolini ledene planinske reke Černe, na nadmorskoj visini od 168 metara, između visokih, strmih i šumovitih litica planina Mehedinci na istoku i planina Černa na zapadu. Banja Herkulana se nalazi samo 40 kilometara od današnjeg grada Drobeta Turnu Severina, u jugoistočnom delu Banata, u dolini reke Černe – pritoke Dunava.
O nastanku Banje Herkulane svedoči prvi pisani dokument iz 153. godine nove ere. Banju Herkulanu su osnovali Rimljani tokom svojih osvajačkih pohoda na dačke teritorije i vremenom je postala poznata u svetu po jedinstvenim lekovitim svojstvima termo-mineralnih izvora, izrazitog sumporovitog mirisa i različitog hemijskog sastava, temperature vode od 32 do 62 stepena C. Tokom 165 godina vladarine Rimljana područjem Dakije, Banja Herkulana je bila poznata u čitavom Rimskom carstvu. Pronađeni kameni klesani nalazi i ostaci potvrđuju da su predstavnici rimske aristokratije pretvorili Banju Herkulanu u centar odmora i zabave. Banja Herkulana je bila omiljeno banjsko evropsko lečilište austrijske princeze Sisi koju su posećivali posetioci iz čitavog sveta. O bogatom istorijskom nasleđu Banje Herkulane svedoči šest statua rimskog božanstva i heroja Herkula – zaštitnika čitavog regiona koji se uporno i uspešno borio protiv devetoglavog zmijolikog čudovišta hidre, značajno ojačane snage zahvaljujući lekovitim izvorima i odmaranju na dunavskom ostrvu Ada Kale. Herkul je stigao u ovo područje sa Argonautima u potrazi za zlatnim runom, bežeći od zle i ljubomorne Here. Herkulove statue su pronađene na širem banjskom području, a lekoviti izvori su nazvani Sveta Herkulova voda – Ad aquas Herkuli sacras. Kopija jedne od Herkulovih statua, izrađene 1874. godine predstavlja obeležje centra Banje Herkulane, nazvane po Herkulu. Po povlačenju rimskih osvajača iz Dakije, 271. godine, tokom vladavine imperatora Aurelijana, banjska kupatila Herkulane nisu održavana, pa je tokom narednih vekova oko vodovodnih tokova izrasla gusta šuma. Ova vegetativna “džungla” je iskorenjena i preuređena 1718. godine, po nalogu austrijskog cara Karla VI koji je zahtevao modernizaciju banje. Tada su sagrađene raskošne barokne zgrade, okružene lepo uređenim velikim parkovima u dobro očuvanom prirodnom okruženju stoletnog drveća. Ništa iz slavnog vremena Banje Herkulane 18. veka nije ostalo zbog posledica ratova Austrije i Turske, osim dva središnja dela banjskog lečilišta sa šetalištem koja su zadržala nekadašnji izgled – jedan izvor opremljen početkom 19. veka – Piaţa Hercules – Herkulov trg, a drugi, nastao krajem 19. veka, područje Casina i Neptunovog Kupatila. Krajem 19. veka je “Herkulesbad” postao stecište bogatih ljudi čitave Austro-ugarske imperije koji su ovde provodili odmor i uživali. Banju Herkulanu je najpre posetila tragična princeza Sisi – Elizabeta, na koju Rumuni sa ponosom čuvaju uspomenu, čijih narednih pet boravaka je značajno unapredilo promociju i ugled ovog nekadašnjeg poznatog banjskog centra.
Celo područje oko Banje Herkulane obiluje srpskim toponomima jer prošlost svedoči o srpskim seobama i vojnoj granici koju su čuvali Srbi od nadolazeće Otomanske carevine, u korist Habsburške monarije. Planinski vrh i danas Nacionalni Park Domogled, visine preko 2000 metara su nazvali Srbi jer su sa njega u tuzi i poštovanju posmatrali svoju domovinu. Trojni sastanak Franca Josefa i kraljeva Rumunije i Srbije je održan u Banji Herkulani 1896. godine, kada je carski vladar izjavio: „…ovde, u divljini reke Čarne se nalazi najlepša gradska banja evropskog kontinenta”.
Izvori Banje Herkulane imaju visok banjsko-lečilišni ugled, poput banja Viši i Montdor. Danas se koristi 16 prirodnih izvora tople lekovite vode, raspoređenih dolinom reke Čarne, u dužini od 4 km. Poslednjih decenija su vršena brojna hidro-geološka istraživanja, radi unapređenja protoka lekovite vode, te danas topla lekovita voda snabdeva Banju Herkulanu količinom od 4000 m3/24 h, što omogućava, zahvaljujući njenim fizičko-hemijskim svojstvima, raznovrsne mogućnosti za balneo tretmane i lečenje u termalnim bazenima. Hlorin i sodijum, koji su u lekovitoj vodi Banje Herkulane zastupljeni u znatnim količinama, od 7mg/l do 4700mg/l, uobičajeno nastaju protokom tople lekovite pare iz jama i procesom hidro-hlorisanja kiseline na mineralima koje postoje u stenama, para izlazi na površinu. Prirodna jonizacija vazduha (2.000 – 2.500 negativnih vazdušnih jona/cm3/s) povećava otpornost tela prema bolestima. Joni iz vazduha pozitivno utiču na ljudski organizam ulaskom kroz pluća, zajedno sa vazduhom koji prirodno udišemo, a takođe imaju direktan povoljan uticaj na kožu.
